19 quyển sách hay về giáo dục dành cho những ai đang muốn khai phóng bản thân về quan niệm sự học, hiểu được vai trò quan trọng của giáo dục đối với sự phát triển của một đất nước.
Emile Hay Là Về Giáo Dục
Émile Hay Là Về Giáo Dục (Émile ou de l’éducation) là sự hoà quyện giữa văn chương và triết lý. Như tiêu đề của nó đã chỉ ra, đó là một chuyên luận về giáo dục, hay đúng hơn là một chuyên luận về “nghệ thuật hình thành con người”. Tuy nhiên, cũng có thể coi đó là một tiểu thuyết xã hội – sư phạm với nhân vật hư cấu là cậu bé Émile. Việc giáo dục Émile chỉ nhằm một mục đích: đào tạo một con người tự do, có khả năng tự bảo vệ chống mọi sự gò ép khiên cưỡng; mà muốn đào tạo một con người tự do thì chỉ có một cách duy nhất là đối xử với họ như một sinh thể tự do, tôn trọng tự do của đứa trẻ. Chính ở chỗ này nảy sinh một sai lầm nghiêm trọng trong cách hiểu tác phẩm, tuy rằng Rousseau đã cẩn thận phân biệt rõ việc tôn trọng các nhu cầu tự nhiên của đứa trẻ (và tự do là nhu cầu đầu tiên trong các nhu cầu đó) với việc thỏa mãn các ham muốn, các ý thích thất thường của trẻ.
Bách khoa toàn thư Việt Nam có viết: “Cùng với những vấn đề về giáo dục được đặt ra, Rousseau phê phán nền giáo dục đương thời đàn áp nhân cách của trẻ, kể cả dùng nhục hình. Ông cho rằng bản tính con người vốn là thiện, nhưng đã bị xã hội bất bình đẳng huỷ hoại, nên cần xây dựng một nền giáo dục mới, phù hợp với thiên nhiên và bản tính vốn có của con người. Nhân vật chính là Émile – người được hưởng sự giáo dục toàn diện, trong đó thầy tôn trọng nhân phẩm trò, giáo dục trò bằng sự thuyết phục. Tác phẩm thể hiện lòng yêu trẻ tha thiết, tinh thần dân chủ và chủ nghĩa nhân văn, tôn trọng tự do và nhân phẩm con người.” Tư tưởng sư phạm của Rousseau được phản ánh trong các đề án cải cách giáo dục quốc dân của Pháp thời Cách mạng 1789 và có ảnh hưởng đến nhiều nhà tư tưởng – sư phạm, như J. H. Pestalozzi, A. S. Makarenko, J. Dewey v.v… Cho đến nay, Émile hay là về giáo dục vẫn là một tác phẩm được đọc nhiều nhất và phổ cập nhất về đề tài này. Đặc biệt ở Nhật Bản, người ta bắt buộc tất cả các giáo viên mầm non phải đọc cuốn sách này trước khi bước vào nghề.
Thiên Tài & Sự Giáo Dục Từ Sớm
Nhiều năm trước đây thường xảy ra chuyện con cái của những gia đình giàu có bị bắt giữ vì những hành vi trái đạo. Khi ấy, những gia đình giàu có này sẽ tìm đến cánh nhà báo mà họ vẫn hay qua lại để phân bua: “Tôi vì quá bận rộn với việc kinh doanh nên không để mắt đến con cái được. Nay xảy ra hậu quả thế này, tôi thật không còn mặt mũi nào nữa…”. Những lời nói như thế từng được đăng trên khắp các mặt báo.
Nói rằng công việc kinh doanh bận rộn đến mức không có thời gian dành cho con cái chỉ là ngụy biện cho sự quá ham mê kiếm tiền của bản thân. Trên đời này chắc chắn có nhiều những người như thế và cuốn sách này viết ra hiển nhiên không phải để cho những người đó đọc.
Cũng có những cô gái “của thời đại mới” mang trong mình suy nghĩ: “Việc làm mẹ sẽ cản trở sự phát triển cá nhân, phá hỏng công việc cũng như làm đảo lộn sinh hoạt của bản thân”. Như thế, những người này ghét làm mẹ ít nhiều là vì điều đó ảnh hưởng đến thói ích kỷ của họ. Trên đời này có không ít những cô gái như thế, và đương nhiên, cuốn sách này được viết ra không dành cho họ.
Nhưng vẫn còn những người, tuy biết rằng bản thân chỉ đạt đến đây thôi, nhưng ít nhất sẽ cố gắng làm cho con mình trở thành hoàn hảo. Họ hiểu rằng mình chỉ là nấc thang thứ nhất, con mình sẽ là nấc thứ hai, và những gì mình đã không thể làm được thì con cái sẽ tiếp tục giúp mình… Những con người đó, bất kể họ thành công hay thất bại, nhưng đối với xã hội, đối với nhân loại, họ vẫn là những thiên tài, là những con người ưu tú mà hàng ngàn vạn người mới có một.
Cuốn sách này của tôi được viết ra với kỳ vọng dành cho những người như thế.
Lời tựa
Được Học – Educated
Cô bé Tara sống trên núi, đã vậy còn chưa bao giờ được đi học bởi vì bố của Tara – một người quyết liệt bài bác trường công cũng như bất cứ khía cạnh văn minh nào “phản tự nhiên”, phản lại ý Chúa – muốn như thế. Thậm chí cô bé này không có cả giấy khai sinh, nghĩa là trong hệ thống xã hội cô không tồn tại. Tara tồn tại theo “luật” của bố: cô được định nghĩa qua những công việc nhằm sửa soạn cho ngày Tận thế, những lao động khổ ải ở bãi phế liệu, và trên hết là nề nếp khắc kỷ tuyệt đối thể hiện lòng sùng kính Chúa.
Cô gái ấy lớn lên hầu như chỉ trong cảm giác vi phạm và tội lỗi – đi học là tội lỗi, rung động với bạn khác giới là tội lỗi, mặc váy và áo thun ôm sát là tay sai của quỷ Sa-tăng. Bố Tara đã nuôi dạy cô (cũng như các anh chị em khác) ở một “thành trì” kiên cố đến mức cô hầu như không thể quen với những lời khen, với tình cảm ân cần, ưu ái. Tara Westover không hề hư cấu chuỗi kịch tính trong đời mình (đọc tự truyện, chúng ta sẽ thấy tác giả luôn lo ngại việc kể sai, kể sót): từ chuỗi vận nạn của chính cô đến những tai nạn lần lượt xảy ra với các thành viên gia đình, mà hầu như tất cả đều bắt nguồn nơi tính cách, lối sống kì dị của ông bố. Song càng lật mở những trang sách thì tim chúng ta càng thắt lại với câu hỏi: Sao kia, chuyện này là có thật?
Tara Westover đã vượt qua cái có thật ấy, dĩ nhiên chẳng hề theo cách thẳng băng, dễ dàng, để được đi học; và mãi về sau, khi trở thành Tiến sỹ tại Đại học Cambridge lừng danh, cô đã buộc phải chấp nhận tình cảnh đứt lìa mối quan hệ với hầu hết người ruột thịt.
Được học, được giáo dục là niềm vui, niềm hạnh phúc, với một số người đó còn là cứu rỗi. Như Tara. Dẫu giá phải trả cực kỳ đắt đỏ, dai dẳng, thấu xương. Nhưng cô đã chọn để được tự do, để trở nên tốt đẹp hơn, dù bao đơn độc.
Khuyến Học
Khuyến học không phải là tác phẩm đồ sộ và sâu sắc nhất của ông nhưng lại là tác phẩm có ảnh hưởng sâu rộng nhất đến công chúng Nhật Bản. Khi mới đựơc in lần đầu, cuốn sách này có một số lượng ấn bản kỷ lục là 3,4 triệu bản, trong khi dân số Nhật Bản thời đó chỉ khoảng ba mươi lăm triệu người. Chỉ riêng điều đó đã cho thấy đây thực sự là cuốn sách gối đầu giường của mọi người dân Nhật trong thời kỳ Duy Tân. Kể từ năm 1942 đến năm 2000, riêng nhà xuất bản Iwanami Bunko cũng đã tái bản đến bảy mươi sáu lần.
Trong cuốn sách này, Fukizawa Yukichi đề cập tinh thần cơ bản của con người và mục đích thực thụ của học vấn. Với các chương viết về sự bình đẳng, quyền con người, ý nghĩa của nền văn học mới, trách nhiệm của nhân dân và chính phủ trong một quốc gia pháp trị khuyến học đã làm lay chuyển tâm lý người Nhật Bản dưới thời Minh Trị. Với tuyên ngôn “trời không tạo ra người đứng trên người và cũng không tạo ra người đứng dưới người”, Fukuzawa Yukichi đã gây kinh ngạc và bàng hoàng – như “không tin vào tai mình” – cho đa số người Nhật Bản vốn bị trói buộc bởi đẳng cấp, thân phận, quen phục tùng phó mặc và e sợ quan quyền suốt hàng trăm năm dưới chính thể phong kiến Mạc phủ. Ông khẳng định mọi người sinh ra đều bình đẳng và nếu có khác biệt là do trình độ học vấn.
Về học vấn, Fukuzawa Yukichi phê phán lối học “từ chương” và nhấn mạnh Nhật Bản phải xây dựng nền học vấn dựa trên “thực tế”. Nền học vấn thực học phải gắn liền với cuộc sống hằng ngày, phải dựa trên tinh thần khoa học, tinh thần độc lập, tính thực dụng. Việc tiếp thu văn minh phương Tây phải có chọn lọc. Quan điểm xuyên suốt cuốn sách là “làm thế nào để bảo vệ nền độc lập Nhật Bản” trong bối cảnh các cường quốc phương Tây đang muốn biến toàn bộ châu Á thành thuộc địa.
John Dewey Về Giáo Dục
Triết học giáo dục của Dewey chống lại những mục tiêu giáo dục làm cho thày và trò bị “đứng im một chỗ” thay vì cùng chuyển động. Một nền giáo dục chỉ chăm chăm vào những mục tiêu cố định, cả thày lẫn trò sẽ nhao vào một khung cảnh xã hội và lịch sử bất biến – chính cái khung cảnh, cái môi trường rất sớm bị lạc hậu so với những biến chuyển của cuộc sống thực. Mặt khác, nói theo một góc độ tích cực, thì những mục tiêu giáo dục cho một con người nhất thiết phải kết hợp được một cách nhuần nhuyễn sự phát triển văn hóa của cá nhân với sự phát triển của xã hội trên những phương diện tích cực của nó.
Dewey cũng quan tâm tới phương diện dạy học của người thày. Ông lưu ý (như một sự phê phán) rằng từ thời cổ đại Hy Lạp, việc dạy học chú trọng vào suy lý về lý thuyết chứ không tập trung chú ý vào trải nghiệm thực tiễn. Ông chứng minh rằng sự tiến triển của bản thân các môn khoa học là cả loạt trải nghiệm trong tiến trình con người thu nạp các hiểu biết. Do đó Dewey nghiêng về cách dạy học ở đó người học giáp mặt với một vấn đề có thực từ đó công việc học là công việc hoạt động và gắn với một thực tại xã hội – cái điều ông gọi bằng nền sư phạm hành dụng.
Đối với các giá trị của riêng từng cá thể người, có lẽ Dewey là người đầu tiên tuyên ngôn về giá trị cá nhân. Tuy rằng những giá trị mang tính cá nhân này cũng được coi trọng trong những nền giáo dục cổ truyền, nhưng chỉ khi nào chúng “phù hợp với công dụng xã hội” mà thôi. Với Dewey, ông đặt vị trí con người cá nhân trong trung tâm của một xã hội dân chủ đi tìm sự thay đổi tiến bộ không ngừng cho chính mình. Tính đạo đức của một nền giáo dục theo Dewey là ở chỗ nó giúp học sinh phát triển các năng khiếu cá nhân và có năng lực thực hiện được những trách nhiệm cá nhân trước xã hội.
Giáo Dục Và Hòa Bình
Giáo dục và Hòa bình là một trong những cuốn sách quan trọng nhất của Maria Montessori. Nó minh chứng rằng giáo dục không chỉ liên quan đến môt sự thụ đắc về tri thức hay các kỹ năng học tập. Nó còn liên quan đến sự phát triển khả năng chung sống của con người trong sự hòa hợp và đoàn kết.
…
Maria Montessori có một niềm tin thâm sâu rằng sống chung với nhau cũng đòi hỏi một quá trình học tập. Bà biết rằng hòa bình không chỉ đơn thuần là sự vắng bóng chiến tranh và chắc chắn cũng không phải là sự vắng mặt của xung đột. Lúc nào chúng ta cũng đang sống với các cuộc xung đột. Và trẻ em cũng vậy. Hòa bình là khả năng đối diện với các xung đột, khắc phục những sự khác biệt, và tiếp tục đi tới.
Hòa bình là khả năng tự do khỏi sự sợ hãi. Cuộc sống của chúng ta thường bị thống trị bởi nỗi lo sợ về tương lai, lo sợ kẻ khác, lo sợ vì không biết, lo sợ gặp phải người nào đó mà mình không hiểu được. Do đó, sự sợ hãi đang làm phát sinh nhiều sự bất an và thiếu tự tin.
…
Đây là cuốn sách cần đọc cho bất cứ ai quan tâm đến giáo dục và hướng đến sự phát triển của những thế hệ tương lai.
Giáo Dục Và Ý Nghĩa Cuộc Sống
Krishnamurti là tác giả của rất nhiều cuốn sách. Ở tuổi 90, Krishnamurti đã diễn thuyết tại Liên Hợp Quốc về chủ đề hòa bình và nhận thức. Được trao tặng Huân chương Hòa bình của Liên Hợp Quốc vào năm 1984, ông được xem là một hiền nhân, triết gia và nhà tư tưởng đã tạo ra ý nghĩa căn bản và mới mẻ cho tôn giáo bằng cách chỉ rõ một cách sống vượt khỏi tất cả các tôn giáo. Ông can đảm đối diện với những vấn đề của xã hội và phân tích bằng sự rõ ràng, tính khoa học những hoạt động của tâm trí con người. Ông không trình bày bất kỳ triết thuyết nào, trái lại chỉ nói về những sự việc có liên quan đến tất cả chúng ta trong cuộc sống hàng ngày.
Khi phát biểu rằng: nếu ta được giáo dục chỉ để trở nên khác biệt, giành lấy một công việc tốt hơn, có nhiều năng lực hơn, thống trị người khác nhiều hơn, thì cuộc sống của ta sẽ trở nên hời hợt và trống rỗng vô cùng, J.Krishnamurti đã tạo nên sự rúng động không chỉ ở Ấn Độ, quê hương ông, mà còn với cả thế giới.
Càng đi sâu vào tác phẩm, càng nhận ra, Giáo Dục Và Ý Nghĩa Cuộc Sống mang đến câu chuyện hoàn toàn mới về giáo dục. Theo đó, con người là một tổng thể hài hòa được tạo thành từ nhiều khía cạnh khác nhau. Nền giáo dục phải mang đến sự hợp nhất các khía cạnh riêng biệt này – vì nếu không có sự hợp nhất ấy, cuộc sống sẽ trở thành một chuỗi những cuộc xung đột và nỗi bất hạnh. Muốn tạo dựng một nền giáo dục đúng đắn, ta phải hiểu rõ ý nghĩa cuộc sống trong tính toàn thể của nó.
Giáo Dục Việt Nam Học Gì Từ Nhật Bản
“Cải cách giáo dục là công việc hệ trọng có quan hệ mật thiết đến sự suy thịnh quốc gia dân tộc và tương lai của nhiều thế hệ, vì vậy cần phải được tiến hành dựa trên nghiên cứu khoa học có cơ sở lý luận và thực tiễn thuyết phục thay vì tiến hành theo kinh nghiệm, ý chí chủ quan hoặc chỉ chú trọng du nhập phần kỹ thuật thuần túy từ thành tựu giáo dục của thế giới.
Giữa chán học môn Sử trong nhà trường và quan tâm tới lịch sử, có ý thức lịch sử mạnh mẽ hay không lại là chuyện khác… Trong công cuộc tái khai sáng quốc dân mà các tri thức đầu thế kỷ XX đang tiến hành dang dở thì những thanh niên thuộc làu lịch sử học trong nhà trường và tin rằng đó là chân lý bất biến lại có nguy cơ trở thành những hòn đá cản đường.”
Totto – Chan Bên Cửa Sổ
Không còn cách nào khác, mẹ đành đưa Totto-chan đến một ngôi trường mới, trường Tomoe. Đấy là một ngôi trường kỳ lạ, lớp học thì ở trong toa xe điện cũ, học sinh thì được thoả thích thay đổi chỗ ngồi mỗi ngày, muốn học môn nào trước cũng được, chẳng những thế, khi đã học hết bài, các bạn còn được cô giáo cho đi dạo. Đặc biệt hơn ở đó còn có một thầy hiệu trưởng có thể chăm chú lắng nghe Totto-chan kể chuyện suốt bốn tiếng đồng hồ! Chính nhờ ngôi trường đó, một Totto-chan hiếu động, cá biệt đã thu nhận được những điều vô cùng quý giá để lớn lên thành một con người hoàn thiện, mạnh mẽ.
Totto-chan bên cửa sổ là cuốn sách gối đầu giường của nhiều thế hệ trẻ em trên toàn thế giới suốt ba mươi năm nay. Sau khi xuất bản lần đầu vào năm 1981, cuốn sách đã gây được tiếng vang lớn không chỉ ở Nhật Bản mà còn trên toàn thế giới. Tính đến năm 2001, tổng số bản sách bán ra ở Nhật đã lên đến 9,3 triệu bản, trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất trong lịch sử ngành xuất bản nước này. Cuốn sách đã được dịch ra 33 thứ tiếng khác nhau, như Anh, Pháp, Đức, Hàn Quốc, Trung Quốc…Khi bản tiếng Anh của Totto-chan được xuất bản tại Mỹ, tờ New York Times đã đăng liền hai bài giới thiệu trọn trang, một “vinh dự” hầu như không tác phẩm nào có được.
Chiến Binh Cầu Vồng
Trong ngày khai giảng, nhờ sự xuất hiện vào phút chót của cậu bé thiểu năng trí tuệ Harun, trường Muhammadiyah may mắn thoát khỏi nguy cơ đóng cửa. Nhưng ước mơ dạy và học trong ngôi trường Hồi giáo ấy liệu sẽ đi về đâu, khi ngôi trường xập xệ dường như sẵn sàng sụp xuống bất cứ lúc nào, khi lời đe dọa đóng cửa từ viên thanh tra giáo dục luôn lơ lửng trên đầu, khi những cỗ máy xúc hung dữ đang chực chờ xới tung ngôi trường để dò mạch thiếc…? Và liệu niềm đam mê học tập của những Chiến binh Cầu vồng đó có đủ sức chinh phục quãng đường ngày ngày đạp xe bốn mươi cây số, rồi đầm cá sấu lúc nhúc bọn ăn thịt người, chưa kể sự mê hoặc từ những chuyến phiêu lưu chết người theo tiếng gọi của ngài pháp sư bí ẩn trên đảo Hải Tặc, cùng sức cám dỗ khôn cưỡng từ những đồng tiền còm kiếm được nhờ công việc cu li toàn thời gian …?
Chiến binh Cầu vồng có cả trong sáng tuổi học trò lẫn những trò đùa tinh quái, cả nước mắt lẫn tiếng cười – một bức tranh chân thực về hố sâu ngăn cách giàu nghèo, một tác phẩm văn học cảm động truyền tải sâu sắc nhất ý nghĩa đích thực của việc làm thầy, việc làm trò và việc học.
Giáo Dục Não Phải – Tương Lai Cho Con Bạn
Người Việt Nam chúng ta thường tự hào rằng mình là một dân tộc thông minh. Thật khó để chứng minh theo lý thuyết thống kê và bằng các tiêu chí chặt chẽ, vững chắc rằng một dân tộc thông minh hơn những dân tộc khác. Nhưng dân tộc chúng ta không thiếu những cá nhân kiệt xuất, thiên tài để chống đỡ cho lý luận, cho niềm tự hào về một dân tộc thông minh.
Để xây dựng một dân tộc thông minh, cần rất nhiều hơn là những cá nhân riêng biệt. Ở đó cần có ý thức hệ, hệ thống nhận thức vì giáo dục và cho giáo dục, nơi mà giá trị của giáo dục là cốt lõi của giá trị con người. Và giá trị con người phải dựa trên cốt lõi từ nền giáo dục. Chúng ta cần một sự chuyển dịch bền vững về tư duy giá trị giáo dục, hơn là chỉ những thay đổi…
Tựa đề của cuốn sách này là “Giáo Dục Não Phải – Tương lai cho con bạn” và tôi nghĩ là không chỉ cho tương lai của con bạn, nó có thể là tương lai của xã hội hay có thể là tương lai của một dân tộc thông minh. Cuốn sách đề cập những vấn đề rất cơ bản, đã được chấp bút bởi Giáo sư Makoto Shichida từ lâu, rất lâu lắm rồi. Nhưng cái cách ông chỉ dạy cho thay đổi nhận thức và thực hành về giáo dục bỗng nhiên trở nên thật cần thiết cho xã hội Việt Nam bây giờ.
Hữu Diệu Khoa
Viện Giáo Dục Shichida Việt Nam
Các Công Dụng Của Đại Học
Các công dụng của đại học, The Uses of the University, của học giả và một nhà lãnh đạo giáo dục đại học hàng đầu của Hoa Kỳ, Clark Kerr, là quyển sách “kinh điển”, lôi cuốn và ấn tượng phản ảnh sự phát triển thần kỳ của đại học Hoa Kỳ trong thời kỳ cực thịnh của nó sau Thế chiến thứ hai, với những ưu và khuyết điểm, sau khi tên tuổi của nền đại học Đức bên kia bờ Đại Tây Dương suy tàn. Nó có thể được xem là “văn phạm của đại học hiện đại Hoa Kỳ”. Quyển sách của Kerr, như cựu chủ tịch đại học Chicago Hanna H. Gray viết năm 2012, “là quyển sách hay nhất về giáo dục đại học Mỹ được viết trong thế kỷ hai mươi”.
Quyển sách rất cần thiết cho những ai muốn hiểu biết về lịch sử đại học Hoa Kỳ trong thời kỳ vàng son, những logic tất yếu của nó, cũng như những vấn đề nó đối mặt – trong khuôn khổ lịch sử giáo dục đại học thế giới xưa và nay. Clark Kerr nghiên cứu các sự biến đổi của đại học qua thời gian và không gian bằng cách xem lại lịch sử của nó và tập trung vào ba phương diện chính của cuộc tiến hoá: sứ mệnh mới của nó (tạo ra tri thức cho nền kinh tế dựa trên tri thức), mô hình tài trợ mới của nó (đại học với tài trợ liên bang, federal grant university) và cơ cấu mới của nó (sự phân mảnh của đa đại học). Ông cũng đề cập đến những khía cạnh sử dụng tốt đại học, và cảnh báo những sự lạm dụng nó dưới các hình thức. Vai trò lãnh đạo của Mỹ có được như trong thế kỷ hai mươi, như tác giả nói, là dựa trên “sự sử dụng tốt tri thức”, và trên hết, thông qua hệ thống các đại học nghiên cứu.
Ba Chàng Ngốc
Bạn muốn biết cách luyện thi vào một trường đại học hạng nhất? Ôi thôi đi, dễ chừng một nửa số cây trên thế giới đã bị đốn để in các loại sách có khi đều đáng vứt vào sọt rác rồi còn gì. Bạn muốn một cuốn cẩm nang dạy cách sống sót qua những năm đại học? Thế cũng thôi đi, đến chúng tôi còn chẳng hiểu làm sao có thể gắng gượng được đến phút cuối nữa là.
Còn nếu các bạn muốn tìm một tấm gương tày liếp về sự sa ngã nơi giảng đường một khi bạn không biết suy nghĩ cho tử tế, thì đây, câu chuyện về chúng tôi – ba ngôi sao thời trung học nhưng lại thành ra Ba chàng ngốc đì đẹt điểm trung bình ngày đại học với đủ trò quậy phá, gian lận, và cũng là Ba chàng ngốc luôn sát cánh bên nhau nếm trải nào tình bạn khắc cốt ghi tâm, nào tình yêu vượt qua mọi rào cản, nào tình thầy trò sáng trong thân thiết, nào tình cảm gia đình sẵn sàng xả thân.
Và, có thể bạn đã biết, năm 2009, câu chuyện về chúng tôi đã được đạo diễn Rajkumar Hirani chuyển thể thành Ba chàng ngốc – bộ phim Bollywood phá mọi kỷ lục phòng vé để trở thành bộ phim ăn khách nhất lịch sử Ấn Độ. Còn bây giờ, nào, hãy cùng chúng tôi trải nghiệm những năm tháng tuổi trẻ điên rồ nổi loạn!
Biện Hộ Cho Một Nền Giáo Dục Khai Phóng
Giáo dục khai phóng là một lãnh vực rộng, bao gồm những môn học không phải thuần kỹ thuật, hay khoa học chuyên môn, mà liên quan đến nghệ thuật, âm nhạc, lịch sử, triết học, văn học, ngôn ngữ,v.v…, tức mang tính nhân văn.
Nó nhằm đào tạo con người toàn diện, phát triển nhiều khả năng, tạo nền tri thức rộng, tạo ý thức lịch sử, nhân loại, để làm công dân, làm người văn hóa, hơn là một chuyên gia tring một lãnh vực chuyên môn. (TS Nguyễn Xuân Xanh)
Giáo Dục: Tuyệt Vời Nhất = Đơn Giản Nhất
Giáo dục: Tuyệt vời nhất = Đơn giản nhất là “cuốn sổ tay” thứ hai sau Người mẹ tốt hơn là người thầy tốt về giáo dục gia đình xuất sắc của chuyên gia giáo dục Doãn Kiến Lợi; là công trình tâm huyết mà tác giả đã mất 5 năm để nghiên cứu, quan sát và đúc rút.
So với “cuốn sổ tay” thứ nhất và nhiều cuốn sách về giáo dục gia đình khác – Giáo dục: Tuyệt vời nhất = Đơn giản nhất có những đặc điểm sau:
– Nếu như “Người Mẹ tốt hơn là người thầy tốt” tập trung vào giai đoạn trẻ 6-12 tuổi thì Giáo dục: Tuyệt vời nhất=đơn giản nhất lại tập trung nhiều hơn vào giai đoạn 0-6 tuổi với 6 chương. Mỗi chương là một vấn đề lớn của trẻ, mỗi chương lại nhiều bài viết về những vấn đề các trẻ thường gặp trong cuộc sống như vấn đề hay vẽ bậy lên tường của trẻ, vấn đề trẻ hay khóc do tranh giành đồ chơi, vấn đề đi nhà trẻ, vấn đề nuôi con bằng sửa mẹ, tã bỉm, xe đẩy, tập nói của trẻ,… Nhưng xuyên suốt là quan điểm giáo dục thống nhất theo một khung logic rõ ràng.
– Nói rõ tầm quan trọng của giáo dục gia đình nên thuận theo tự nhiên, nên chú trọng vào từng chi tiết nhỏ như thế nào, nên làm ra sao để phát triển nhân cách, cá tính trẻ giúp các bậc cha mẹ tự tin hơn trong quá trình nuôi dạy con.
– Đưa ra chỉ dẫn cho các bậc cha mẹ giúp con tự lập, tự tin, vui vẻ, hạnh phúc với việc học, với việc hình thành những thói quen tốt, không ngừng tiến bộ, biết cách chung sống.
– Đặc biệt, cuốn sách cảnh tỉnh các bậc phụ huynh trước những vấn đề của trẻ trong thời đại công nghệ thông tin phát triển như vũ bão. Đồng thời, cuốn sách chỉ ra cách để chúng ta biết cách đồng hành cùng con.
Giáo dục: Tuyệt vời nhất = Đơn giản nhất là một cuốn sách mô phạm thực sự cầu thị thứ hai bàn về giáo dục gia đình, là công cụ thực dụng nhất mà mỗi bậc phụ huynh nên có.
Cách Biệt Toàn Cầu Về Thành Quả Giáo Dục
Trong cuốn sách Cách biệt toàn cầu về thành quả giáo dục, nhà giáo dục Tony Wagner đã chỉ ra những yếu điểm của giáo dục Hoa Kỳ và những phương pháp khắc phục, nhằm giúp nước Mỹ giữ vững vị thế lãnh đạo về kinh tế và tri thức trên toàn thế giới. Cuốn sách mổ xẻ các trường công của Mỹ này thực ra không chỉ hữu ích cho nền giáo dục Mỹ, mà còn là một tài liệu tham chiếu vô cùng cần thiết cho các nhà giáo dục, nhà cải cách giáo dục ở bất kỳ quốc gia nào.
Dù với nỗ lực cao nhất của các nhà giáo dục, nền giáo dục Mỹ vẫn phải đối mặt với sự lỗi thời. Thay vì dạy học sinh trở thành những người có tư duy phản biện và những công dân có khả năng giải quyết vấn đề, theo Tony Wagner, chúng ta đang yêu cầu các em ghi nhớ dữ liệu qua việc tăng cường số lượng các bài kiểm tra. Vấn đề này không chỉ giới hạn ở các trường cho đối tượng thu nhập thấp, thậm chí các trường tốp ở Mỹ cũng không dạy hoặc kiểm tra các kỹ năng cần thiết nhất trong nền kinh tế tri thức toàn cầu. Trong suốt hơn 50 năm, trường học hầu như không có gì thay đổi, trong khi thế giới thay đổi một cách ngoạn mục. Học sinh vẫn học thuộc nội dung bài học và học để dự thi những bài thi được chuẩn hóa, nhưng họ không bao giờ được học cách suy nghĩ, cách giải quyết vấn đề hoặc học cách sáng tạo.
Bài Học Phần Lan 2.0
Bài Học Phần Lan 2.0 là câu chuyện về quá trình xây dựng nền sư phạm Phần Lan trong 4 thập kỷ qua. Tác giả nhấn mạnh vào các giải pháp mang tính cách mạng của Phần Lan, khác biệt của chúng với nước Mỹ và các quốc gia khác trên thế giới.
Phần Lan chứng tỏ rằng chính sách lấy giáo viên là trung tâm, chuyên nghiệp hóa đội ngũ giáo viên, xây dựng niềm tin giữa nhà trường và xã hội, đầu tư vì nền giáo dục công bằng thay vì thành tích, đã cực kì thành công, biến Phần Lan thành hình mẫu giáo dục của mọi quốc gia trên thế giới.
“Bài học Phần Lan 2.0” sẽ là cuốn sách gối đầu giường của mọi nhà sư phạm và phụ huynh Việt Nam. Các ý tưởng trong sách gần như tưởng phản hoàn toàn với tình trạng chạy theo thành tích, cải cách liên miên nhưng bế tắc, gây sức ép học hành lên con cái, của nhà trường và phụ huynh nước ta.
Bầy Cừu Xuất Chúng – Lật Tẩy Khoảng Tối Của Nền Giáo Dục Tinh Hoa Mỹ
Bầy cừu xuất chúng đưa ra cái nhìn sắc sảo về một “dây chuyền” áp lực cao, bắt đầu từ các bậc phụ huynh và chuyên gia tư vấn giáo dục, những người luôn đòi hỏi điểm số hoàn hảo và đỉnh cao là áp dụng những phương pháp lệch lạc. Tác giả William khẳng định rằng điều then chốt ở đây là khi học đại học, sinh viên được tự khám phá bản thân, thiết lập những giá trị và cách thức đi tới thành công cho riêng mình, từ đó tiến bước trên con đường đã chọn. Cuốn sách đã phơi bày những lỗ hổng của hệ thống giáo dục và đưa ra các giải pháp để sửa chữa chúng.
Về nội dung cuốn sách gồm bốn phần. Tác giả bắt đầu cuốn sách bằng cách thảo luận về chính hệ thống giáo dục tinh hoa (có nghĩa là nói về những ngôi trường, học viện danh giá như Harvard, Stanford hay Williams cũng như các trường trong phạm vi rộng lớn, tính đến cả những ngôi người hạng hai) – một hệ thống, nói ngắn gọn, đã buộc bạn phải lựa chọn giữa việc học tập và thành công. Giáo dục là cách mà một xã hội thể hiện rõ nhất các giá trị: cách mà xã hội lưu truyền các giá trị của mình. Qua việc thường xuyên phê phán kiểu con trẻ đến các trường chuyên lớp chọn, tác giả nhắm vào người lớn, những người đã khiến bọn trẻ trở nên như vậy – nghĩa là, phê phán phần lớn chúng ta.
Nền Giáo Dục Của Người Giàu
Phải học đại học thì sau này mới thành công? Điều đó chưa chắc đã đúng! Một số người thông minh nhất, thành công nhất trên thế giới chưa từng có bằng đại học. Vậy những kiến thức họ học được, những kỹ năng họ sử dụng, họ đã lấy từ đâu? Cuốn sách Nền giáo dục của người giàu được Alpha Books xuất bản trong tháng 5 này sẽ cho bạn biết điều đó và giúp bạn tìm ra một con đường mới để đi tới thành công.
Thành công là thứ mà tất cả chúng ta đều muốn có. Nhưng nó không dễ dàng đến như chúng ta mong muốn. Thực tế cho thấy có rất nhiều người có bằng cấp, học lực tốt nhưng vẫn thất nghiệp, hoặc đi làm với mức thu nhập không cao. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể thấy trên khắp thế giới cũng như ngay ở Việt Nam có hàng trăm, hàng ngàn tỉ phú, triệu phú, những vị giám đốc, họ thành công mà không có bằng đại học, thậm chí là trình độ học vấn rất thấp. Đại học không phải là con đường duy nhất để đến thành công. Bạn hoàn toàn có thể gây dựng nên sự nghiệp mà không cần đến tấm bằng đại học. Sự thành công trên ghế nhà trường không đảm bảo cho sự thành công trong sự nghiệp. Vậy, những gì bạn cần làm là gì ?
Bạn sẽ thấy được điều đó khi đọc Nền giáo dục của người giàu của Michael Ellsberg. Tác giả đã phỏng vấn các tỉ phú và triệu phú không có bằng đại học, bao gồm ông trùm thời trang Russell Simmons, chủ tịch đồng sáng lập Facebook Sean Parker… Bên cạnh đó, Michael Ellsberg còn đưa ra những chỉ dẫn tuyệt vời để bạn tiến tới thành công bằng những kỹ năng vô cùng đơn giản: Để tìm được người hướng dẫn, cách tạo hứng thú trong công việc, cách xây dựng phong cách cá nhân và nhiều hơn thế nữa.
Cùng danh mục: