15 quyển sách hay về báo chí là tài liệu tham khảo hữu ích cho sinh viên ngành báo chí, những người đang nghiên cứu và hoạt động trong lĩnh vực báo chí, truyền thông và những ai quan tâm đến vấn đề này.
Viết Báo & Theo Đuổi Sự Kiện
Trong cuốn Viết báo và theo đuổi sự kiện, tác giả hướng dẫn về cách sử dụng văn phong trong báo chí, kỹ thuật lấy thông tin chọn đề tài vào đúng điểm rơi thời sự và kỹ thuật “viết và lách” cho nhà báo mà không vi phạm pháp luật.
Làng Báo Sài Gòn
Làng báo Sài Gòn tái hiện một thời kỳ làm báo sôi nổi của trí thức Sài Gòn và Việt Nam, với những tờ báo có số phận chỉ vài tháng hay vài số báo, thậm chí một số báo duy nhất, trong bối cảnh bi thương mà hào hùng của một dân tộc bị mất nước nhưng quyết không cam chịu làm nô lệ.
Nhận định
“Cuốn sách là một biên niên sử báo chí thực sự công phu, hấp dẫn.Công trình miêu tả sinh động của Philippe M. F. Peycam tạo ra một đóng góp độc đáo vào lịch sử Việt Nam đương đại và các nhà nghiên cứu về thuộc địa. Cho đến nay, chưa có công trình nào như vậy bằng tiếng Anh. Những nghiên cứu trước đó về báo chí Việt Nam tập trung vào nhật báo cộng sản La Lutte và ít lấy mẫu một cách hệ thống về các ấn bản được người Pháp ủng hộ. Peycam cho chúng ta chân dung về các nhà báo, chủ bút, biên tập – những người, thường là cung cấp tài chính để duy trì, đưa các tờ báo ra với công chúng để thách thức hiện trạng. Ông thận trọng sử dụng các báo cáo của mật vụ Pháp và làm sống lại những con người này cùng sự pha trộn khác thường của về chủ nghĩa lý tưởng Pháp và đạo đức giả thực dân.”
(Sophie Quinn-judge, Temple University)
Nhà Báo Điều Tra
“Tôi vẫn dự định sẽ viết một cuốn sách về nghề báo. Trong hơn hai mươi năm từ ngày tập tễnh học nghề, với những bài báo đã viết, những con người tôi đã gặp, có biết bao nhiêu câu chuyện muốn kể.
Nhiều năm trước tôi nói với một người bạn của mình rằng sẽ viết sách về nghề, một cuốn tiểu thuyết. Cuốn tiểu thuyết thì tôi không viết được, nhưng dự định viết sách về chuyện nghề thì còn đó.
Thỉnh thoảng về nhà ngồi một mình sau ca trực xuất bản, khó ngủ sau một ngày nạp quá nhiều thông tin và suy nghĩ, tôi ngồi lại kiểm đếm xem những xử lý trong ngày của mình, đồng nghiệp đã tốt chưa, khi đó tôi hay liên tưởng đến những tình huống tương tự trước đây. Và trong những lần như thế, những bài học cũ hiện về.
Tôi viết về BÁO CHÍ ĐIỀU TRA, từ những kỷ niệm, những bài học của mình và đồng nghiệp xung quanh, những khó khăn, chút ít thành công, và cả những thất bại mình đã từng trải qua hoặc chứng kiến. Vì thế, bạn sẽ không tìm thấy trong cuốn sách này những trào lưu báo chí, những quan điểm to tát. Chỉ là những câu chuyện nghề của một nhà báo khi thực hiện các bài điều tra.
Tôi không có tham vọng đưa ra những nhận định về báo chí điều tra của cả làng báo. Hơn nữa, tôi không đủ thông tin về công tác tòa soạn, công tác phóng viên của các đồng nghiệp ở các tờ báo khác phía sau các bài điều tra của họ. Tôi viết về những điều mình biết, lần giở ký ức của mình, những ghi chép, tư liệu, những biên bản các cuộc họp trong gần hai thập niên lại đây mà tôi còn lưu giữ được và kể cho các bạn nghe những câu chuyện.
Tôi cố gắng để mỗi bài viết đều có thể trở thành một kinh nghiệm, một gợi ý cho các đồng nghiệp trẻ và các em sinh viên chập chững bước vào nghề báo.
Tôi cố gắng sắp xếp và diễn đạt thật giản dị, dễ hiểu. Tôi cấu trúc nó theo cách đã lĩnh hội được từ các khóa nghiệp vụ và sư phạm báo chí mà tôi được học và sau một quá trình hơn 10 năm tham gia đào tạo báo chí.
Vì sao cuốn sách này lại viết về báo chí điều tra mà không là thể loại khác? Báo chí điều tra là thể loại đòi hỏi nhiều kiến thức, kỹ năng từ giao tiếp, phân tích, đánh giá, diễn đạt và xử lý các mối quan hệ. Gần như mọi kỹ năng sống và viết đều ứng dụng được vào nó.
Với tôi, cuốn sách này như một sự đúc kết những bài học của một chặng đường đầu tiên làm báo, vất vả nhưng hạnh phúc. Mong rằng nó sẽ có ích đối với bạn, và sẽ vui hơn nếu bạn tìm thấy trong đó chút gì thú vị. Được thế, với tôi, đã là điều quá hạnh phúc.”
(Đức Hiển)
Báo Chí Lương Tâm
Người viết giới thiệu và cung cấp một cái nhìn chung về thông tin và đạo đức trong thông tin, đưa ra những phân tích, lý giải, những cách giải quyết xoay quanh cuộc tranh luận về đạo đức truyền thông.
Cuốn sách dành cho tất cảnhững ai quan tâm đến vấn đề đạo đức của các phương tiện truyền thông và ảnh hưởng của chúng đối với xã hội, nhất là đối với các cư dân mạng thường vào facebook, những người giờ đây đang cùng các nhà báo tạo ra thông tin và truyền tải thông tin.
Báo Tuổi Trẻ Đã Viết
Báo Tuổi Trẻ Đã Viết … là tập hợp những bài báo để lại dấu ấn trong lòng bạn đọc cả nước của các cán bộ phóng viên báo Tuổi Trẻ trong 40 năm qua. Những bài báo đã tạo nên dấu ấn thương hiệu của một tờ báo trẻ trung và năng động, mang đầy sức sống truyền thống của một thành phố đi đầu trong sự nghiệp báo chí quốc ngữ.
Chúng ta sẽ gặp trong tập sách những phóng sự, ghi chép, điều tra của nhiều nhà báo làm nên thương hiệu báo Tuổi Trẻ từ thời bao cấp đến thời kỳ đổi mới, nhất là từ đầu thế kỷ 21 đến nay với rất nhiều sự kiện không thể nào quên.
Hơn Cả Tin Tức
Cuốn sách là một nghiên cứu độc đáo, đôi khi có tính phê phán về báo chí đương đại, cả trên mạng lẫn ngoài mạng internet, và tìm thấy niềm hứng khởi cho một sự thấu hiểu hiệu quả và đầy khát vọng về nghề báo trong những ví dụ từ các bài báo và blog thế kỷ 21, đồng thời trong những hiểu biết chọn lọc về nghề báo thế kỷ 20 và các tác phẩm viết lách của Benjamin Franklin thế kỷ 18. Hầu hết nỗ lực xử lý cuộc khủng hoảng báo chí hiện nay nhấn mạnh vào công nghệ. Stephens nhấn mạnh vào tư duy và nhu cầu tư duy lại về báo chí đã từng là và có thể trở thành công việc gì.
Nhận định
“Quyển sách thu hút này cho chúng ta biết báo chí phải thay đổi như thế nào nhằm phục vụ thời đại và công chúng tốt hơn. Stephens kêu gọi sự diễn giải sâu sắc và thông minh, và sự soi sáng. Hơn cả tin tức cung cấp tất cả những điều đó và hơn thế. Kích thích suy nghĩ, là một cuốn sách thú vị để đọc.”
(Geneva Overholser, nghiên cứu sinh cao cấp)
Làm Báo – Mực Mài Nước Mắt
“Lê Khắc Hoan là nhà báo kì cựu, giỏi toàn diện. Trong tác phẩm “Làm báo – Mực mài nước mắt” có nhiều chi tiết thú vị về công việc của nhà báo liên quan đến bạn đọc; những “bếp núc” của nghề báo được tái hiện rất sống động. Nhưng cao hơn nữa, ông có tầm nhìn rộng ra cả quá trình nửa thế kỷ báo chí Giáo dục, cả thời cuộc, do vậy tác phẩm có tầm khái quát cao khi kể về sự hình thành, phát triển của một tờ báo trong cơ chế thị trường mới mẻ; tích cực và tiêu cực đan xen, giành giật giằng co, đấu tranh quyết liệt… Tờ báo phát triển mạnh mẽ đến đỉnh cao chói lọi và bất ngờ… diệt vong!
Ẩn hiện trong đó là những suy ngẫm chiêm nghiệm về nghề báo trong những bối cảnh lịch sử… Người am hiểu về báo chí có thể nhìn ra những điều sâu sắc và lý thú liên quan đến Triết lý báo chí.”
(Nguyễn Vũ Tiềm – Hội viên Hội Nhà Báo Việt Nam, Hội viên Hội Nhà Văn Việt Nam)
“Sau Trăm năm ly hợp, nhân vật Văn Trí lại xuất hiện trong tập sách bạn đang cầm trên tay – Làm Báo – Mực Mài Nước Mắt.
Văn Trí chính là Lê Khắc Khoan, tuy hai mà một, tuy một mà hai: Nhân vậy này đã thành một “nhãn hiệu trình tòa… văn chương”. Bằng nhãn hiệu này, cách “thoát xác” này, người viết muốn giữ cho các trang sách phi hư cấu của mình trách nhiệm một ký giả, nhưng cũng bằng cách này, chính ký giả ấy được siêu hư cấu, tung tẩy trong bút pháp linh hoạt của một tác giả tự truyện, tự phân thân, biến mình thành hắn, kiển dòng ký ức cá nhân vốn đơn thanh trở thành đa thanh…”
(Nhà văn Trần Quốc Toàn)
100 Bản Quy Tắc Đạo Đức Nghề Báo Trên Thế Giới
Cuốn sách 760 trang, chia làm hai phần:
Phần 1 là những vấn đề cơ bản của các quy tắc về đạo đức nghề báo trên thế giới và Việt Nam như hoàn cảnh ra đời, những nguyên tắc, tiêu chuẩn chung cũng như những điểm riêng biệt trong các bản quy tắc, đạo đức nghề báo. Đặc biệt, tác giả dụng công so sánh những điểm tương đồng và khác biệt giữa các bản quy tắc đạo đức nghệ nghiệp của nhà báo VN và các bản quy tắc đạo đức nghệ nghiệp của nhà báo trên thế giới.
Phần 2 cuốn sách là các bản quy tắc đạo đức nghề báo trên thế giới. Trong đó tác giả khái quát đặc điểm của 100 bản quy tắc đạo đức nghề báo của các quốc gia, vùng lãnh thổ, các cơ quan báo chí, các tổ chức xã hội nghề nghiệp của các nhà báo được lưu hành rộng rãi trên thế giới. Các quy tắc này được thống kê theo các nội dung: Ra đời sớm nhất; Ra đời muộn nhất; Ngắn nhất; Dài và chi tiết nhất; Có thời gian xây dựng lâu nhất; Có sức ảnh hưởng và sự tham gia xây dựng của nhiều tổ chức thành viên nhất; Mang tính địa phương và dấu ấn quốc gia nhất; Có khoảng cách từ bản đầu tiên đến bản sửa đổi dài nhất; Có khoảng cách từ bản đầu tiên đến bản sửa đổi ngắn nhất; Có lần sửa đổi nhiều nhất.
Cuốn sách 100 Bản Quy Tắc Đạo Đức Nghề Báo Trên Thế Giới là tài liệu tham khảo hữu ích cho sinh viên ngành báo chí, những người đang nghiên cứu và hoạt động trong lĩnh vực báo chí, truyền thông và những ai quan tâm đến vấn đề này.
Báo Quấc Ngữ Ở Sài Gòn Cuối Thế Kỷ 19
Quyển sách là kết quả dày công nghiên cứu của tác giả về nền báo chí Nam bộ. Qua những bài báo xưa, ta sẽ có cái nhìn bao quát về xã hội Nam kỳ cuối thế kỷ 19, khi thực dân Pháp đã hoàn thành công cuộc xâm chiếm nước ta, về sự đổi thay từng ngày của miền đất này, cách người dân loay hoay kiếm sống trong tình hình mới, nạn cờ bạc, đề đóm gây hại thế nào,… Hơn thế nữa, chúng ta cũng sẽ hiểu hơn những cuộc kháng chiến của nhân dân, về những người bị chính quyền thuộc địa coi là “giặc”, những cuộc nổi dậy có thể không lớn mạnh nhưng chưa bao giờ im tiếng.
Lịch sử báo Quốc ngữ ở Sài gòn không chỉ là lịch sử của báo chí, của nghề bào, nhà báo mà còn là lịch sử phát triển chữ quốc ngữ, lịch sử văn học nước nhà. Cho đến này, chúng ta chưa hề có một nghiên cứu nào đầy đủ về lịch sử báo quốc ngữ của đất nước lẫn lịch sử báo quốc ngữ ở Sài Gòn. Vì vậy, cuốn sách là một cố gắng hết mực của tác giả, như một lời đính chính nhiều điều về báo chí và văn học quốc ngữ mà lâu nay người ta vẫn nhầm tưởng.
Ở Lưng Chừng Tương Lai
“Có hai kiểu nhà báo can đảm. Một số người liều mạng vượt những dặm đường xa ngái để cặm cụi bước trên những con đường nhỏ khô cằn tại Afghanistan với thiết bị nổ tự chế trên người. Số khác thì chọn con đường cũng không ít rủi ro cho danh tiếng của mình bằng cách chống lại những quy chuẩn truyền thống. Tom Plate, người phụ trách mục báo tổng hợp chuyên bàn về châu Á và là cựu chủ biên của tờ Los Angeles Times, đã liều lĩnh chọn kiểu thứ hai….Và đó là một rủi ro đáng để đón nhận”.
(The Huffington Post)
Thử tưởng tượng một chuyến tàu tốc hành chạy đến tương lai qua những ga trên toàn châu Á. Bạn có lẽ đã bỏ lỡ vài ga nhưng lại nhảy lên tàu đâu đó ở những ga giữa – “Ở lưng chừng tương lai” như Tom đã đặt tên cho quyển sách này. Đó là những gì mà nhà báo người Mỹ kiêm giảng viên đại học này đã làm: khởi xướng một chuyên mục viết về châu Á trên một tờ báo lớn của Mỹ.
Gần hai thập kỷ sau đó, ông đã đưa ra một tuyển tập tuyệt vời bằng cách nhìn lại 100 bài báo của mình và đưa chúng ta đi từ năm 1995 đến ngày hôm nay khi châu Á phát triển còn những châu lục khác vẫn đang chần chừ. Và tuyển tập này là một chuỗi ngọc – một tuyển tập “top 100” nêu bật lên mọi thứ từ việc chuyển giao Hong Kong cho Trung quốc cho đến sự vươn lên của xứ sở Vạn lý trường thành, rồi cuộc khủng hoảng tài chính châu Á, cho tới sự phát triển quan trọng ở những nơi khác trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương như Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam, Malaysia, Singapore, Indonesia và Australia.
Nhanh, Đúng, Trúng, Hay – Những Tản Mạn Về Nghề Báo
Tiểu luận này gồm 22 bài, nói về kinh nghiệm & kỹ thuật viết báo của nhà báo Hải Đường, nguyên Phó Tổng biên tập báo Nhân dân, chủ biên báo Nhân dân cuối tuần; tuy các bài viết của ông mang phong cách chính luận, nhưng đó chính là những bài học cần thiết cho các nhà báo đi theo “lề phải” cho đúng định hướng của Đảng.
Các tiểu luận đều ngắn gọn, đi thẳng vào trọng tâm, có thể làm tài liệu tham khảo tốt cho học viên các lớp báo chí.
Kẻ Trăn Trở
Kẻ Trăn Trở là cuốn sách được tập hợp từ rất nhiều bài viết đã được đăng trên các trang báo điện tử: VNExpress, Thanh niên, Tuổi trẻ, Giáo dục, báo Điện tử Chính phủ, VTC News…
Cuốn sách đề cập tới nhiều đề tài mang đậm tính thời sự nóng hổi như giáo dục, hàng không, giao thông, xã hội…Bằng góc nhìn mới với những đề tài tưởng chừng đã cũ, tác giả cuốn sách đã thể hiện tư duy nhạy bén với những vấn đề đang hàng ngày hàng giờ diễn ra trong đời sống xã hội.
Đọc những bài viết về đề tài giáo dục, có thể nhận thấy ngay tư duy của một doanh nhân hàng ngày phải vật lộn với sự khốc liệt của môi trường cạnh tranh, nhưng vẫn luôn quan tâm, trăn trở tới vấn đề giáo dục quốc gia. Trong nhiều bài viết như Người Việt có quan tâm đến “giáo dục thật” hay Gửi Bộ trưởng: Một lá thư ngỏ bàn về giáo dục…, tác giả đã đưa ra những phân tích, đánh giá thấu đáo khi dựa trên những số liệu, tư liệu mang tính đối chiếu, so sánh giữa giáo dục Việt Nam với nền giáo dục các quốc gia tiên tiến trên thế giới: Mỹ, Anh, Singapore…
Viết về các vấn đề xã hội, tác giả đã khai thác nhiều đề tài cũ bằng góc nhìn mới. Là một chuyên gia trong lĩnh vực hàng không, nhưng tác giả luôn đau đáu với những vấn đề liên quan đến sự phát triển hay những mặt còn tồn tại trong đời sống văn hóa của đất nước. Từ văn hóa xếp hàng tới tư duy mạng nhện, từ văn hóa khi tham gia giao thông tới việc quảng bá du lịch nước nhà đều được tác giả dựa trên những quan sát, trải nghiệm, so sánh giữa Việt Nam với các nước trong khu vực và trên thế giới…
Để Viết Phóng Sự Thành Công
Từ những kinh nghiệm của một nhà báo viết phóng sự chuyên nghiệp, cùng với quá trình thỉnh giảng tại khoa Báo chí và Truyền thông, trường Đại học KHXH & NV TP.HCM, nhà báo Huỳnh Dũng Nhân vừa ra mắt cuốn sách Để viết phóng sự thành công. Để viết phóng sự thành công thuộc dạng sách giáo trình rất hữu ích dành cho sinh viên khoa báo chí cùng những bạn đam mê viết phóng sự hoặc ham thích nghề báo.
Được viết lên từ những trải nghiệm của chính tác giả qua những thời kì viết phóng sự dày dạn, cuốn sách là những chia sẻ chân tình và tâm huyết của tác giả với sinh viên và những người làm báo trẻ. Nội dung tác phẩm gồm 4 phần:
– Phần 1: Tìm hiểu về phóng sự
– Phần 2: Kỹ thuật viết phóng sự
– Phần 3: Điều tra những lý luận về thể loại điều tra
– Phần 4: Tài liệu tham khảo
Ba Nhà Báo Sài Gòn
BA NHÀ BÁO SÀI GÒN là cuốn sách kể sơ lược về cuộc đời và hoạt động báo chí của các nhà báo Dương Tử Giang (Nguyễn Tấn Sĩ), Trần Tấn Quốc (Trần Chí Thanh) và bà Bút Trà Nguyên Đức Nhuận (Tô Thị Thân).
Cuộc đời của mỗi người không phải là một cuốn sách, một cuộn phim chỉ cần coi, đọc qua là “biết hết”. Mỗi con người, dù nghèo hay giàu sang, dù tiếng tăm nổi như cồn hay ở dưới đáy xã hội không ai biết tới, vẫn có nhiều điều riêng tư mà chỉ bản thân họ mới biết, mới hiểu. Làm sao phim, sách có thể nói được niềm sung sướng, hạnh phúc, sự đau khổ đến tận cùng bởi nhiều thứ trong cuộc sống đưa tới? Làm sao có thể nói hết, viết hết, ghi nhận hết sự lo lắng trong canh thâu, niềm vui trào nước mắt của mỗi người?…
Ghế
Với lối viết sâu sắc, dí dỏm, thấm đẫm tinh thần bàn bạc đối thoại – nội dung các bài viết trong Ghế của Hữu Thọ phần nào đưa đến cho người đọc một món ăn tinh thần và sự cảm nhận được cái chân, thiện, mỹ cũng như những khía cạnh tiềm ẩn, rất phong phú của cuộc sống, đồng thời, cũng đem đến cho người đọc một sự ám ảnh xuyên suốt: Ghế!
Với 440 trang sách, Ghế là một cuốn sách khá đặc biệt, gồm hai phần:
Phần thứ nhất của Ghế là 141 tiểu phẩm báo chí được viết từ sau Ðại hội toàn quốc lần thứ X của Ðảng. 141 tiểu phẩm, 141 chuyện đời, 141 thói hư tật xấu được phân tích, bình luận một cách nhẹ nhàng mà chua xót, sâu buồn.
Phần thứ hai của Ghế là những cuộc trao đổi, đối thoại về nghề báo với đồng nghiệp, và nói như PGS. TS. Nguyễn Thị Minh Thái, thì đó là những cuộc đối thoại “sòng phẳng, minh bạch và dũng cảm”.
Cùng danh mục: