Có vẻ như là lúc nào anh cũng cố gắng trở thành một người khác. Có vẻ như là anh đã luôn muốn đi về phía những người và những nơi mới mẻ và khác lạ, để tạo lập một cuộc đời mới, trở thành người có tính cách khác hẳn. Anh đã làm đi làm lại điều đó rất nhiều lần trong đời, cho đến tận lúc này. Theo nghĩa nào đó, trở thành người lớn là như thế, và theo một nghĩa khác, mỗi lần chỉ là một lần thay đổi mặt nạ..
Phía Nam Biên Giới, Phía Tây Mặt Trời – Haruki Murakami
“Trong cuộc sống có những điều người ta có thể thay đổi và những điều không thể. Ví dụ như thời gian là thứ không thể lấy lại được. Không thể quay lại quá khứ..
[..]
Với thời gian, nhiều thứ cố định lại, giống như xi măng bám cứng vào thành bên trong của một cái xô, và người ta không còn có thể quay ngược trở lại nữa. “Cậu” của bây giờ đã bị đông cứng lại như xi măng, và cậu không thể nào khác được với cậu của ngày hôm nay”
“Bàn tay cô dường như hòa điệu hoàn hảo với nhịp đập của tim tôi. “Tất nhiên là cô ấy khác Shimomoto-san, tôi nghĩ. Cô ấy sẽ không thể cho mình tất cả những gì Shimamoto-san đã cho mình. Nhưng cô ấy thuộc về mình, và cô ấy cố gắng mang lại cho mình những gì cô ấy có thể. Có lý gì mà mình có thể làm khổ cô ấy?”
Khi đó, tôi còn chưa biết một ngày tôi sẽ làm cô tổn thương không thể cứu chữa nổi. Chỉ thỉnh thoảng tôi mới biết rằng một con người có thể làm tổn thương một con người khác, duy nhất bởi vì anh ta tồn tại và chính là anh ta.”
“Hoặc có thể cái lực đó gần giống với một mùi hương. Thứ giả kim thuật nào trao cho mỗi mùi hương một quyền lực quyến rũ nhất định? Chắc chắn là ngay cả tác giả của mùi hương ấy cũng không có khả năng giải thích điều này. Phân tích theo lối khoa học hẳn là khó lắm. Nhưng quả đúng là vài phối hợp mùi vị thu hút người khác giới giống như mùi của những con thú hoang vào mùa giao phối. Một thứ mùi nào đó có thể rất cuốn hút với khoảng năm mươi trên một trăm người. Một mùi khác có thể làm năm mươi người còn lại rất thích. Trên đời lại còn có những thứ hương quyến rũ mãnh liệt một hoặc hai người trên một trăm. Cái mùi đặc biệt đó, bằng trực giác tôi có thể nhận ra được. Tôi biết là nó được tiền định cho tôi. Tôi có thể ngửi thấy nó từ rất xa. Tôi những muốn tiến lại gần những người phụ nữ được thứ hương thơm đó bao bọc và nói với họ rằng: “Cô biết không, tôi hiểu đấy. Những người khác có thể không hiểu, nhưng tôi thì, tôi hiểu.””
“Rõ ràng là khi làm Izumi đau khổ, tôi cũng đau khổ. Tôi tự gây cho mình một vết thương sâu hoắm – sâu hơn nhiều so với tôi có thể tưởng tượng vào lúc đó. Lẽ ra tôi phải rút ra từ đó nhiều bài học. Nhiều năm sau này khi quay nhìn lại quá khứ, tôi nhận ra rằng chuyện đó khiến tôi hiểu được một chân lý cơ bản duy nhất: nhất định tôi chỉ là một con người bình thường, có khả năng làm điều xấu. Chưa bao giờ tôi nghĩ mình sẽ làm tổn thương ai đó. Nhưng, dù cho các động lực có là gì đi nữa, khi cần tôi cũng có thể trở nên tàn nhẫn. Tôi là kẻ có khả năng gây ra một vết thương chí mạng với người thân thiết nhất với tôi trên đời, vì những lý do mà tôi cho là thỏa đáng.
Vào đại học mở ra cho tôi những cánh cửa dẫn đến một thành phố mới nơi tôi tìm cách tạo dựng cho mình một cuộc đời mới. Trở thành một con người khác, tôi nghĩ mình có thể sửa chữa những sai lầm của quá khứ. Thoạt tiên, có vẻ như mọi chuyện đều ổn thỏa. Nhưng cuối cùng, dù cho có đi đến đâu, tôi vẫn cứ là chính tôi. Tôi tiếp tục phạm phải những sai lầm đó, gây đau khổ cho những người khác, và cho chính tôi.”
“Được rồi, giờ con đã hiểu phải không? Bố vợ tôi nói. Trong tất cả các lĩnh vực, kỹ năng đều cần thu nhặt dần dần. Nếu con làm việc trong một hãng, dù cho có đến trăm năm, con cũng sẽ không bao giờ có được những gì con đang có hiện nay. Để thành công, cần phải có may mắn, và trí tuệ. Điều đó là bình thường, nhưng còn chưa đủ: con cần có vốn. Không có đủ vốn, con sẽ không thể làm gì. Quan trọng hơn nữa, còn có kỹ năng. Dù cho con có tất cả những cái khác, mà không có kỹ năng, thì mọi việc cũng không tiến triển được đâu.”
“Cậu biết đấy, thời gian biến đổi con người ta theo những con đường khác nhau lắm. Tớ không biết đã từng có chuyện gì giữa cậu và cô ấy, nhưng dù là thế nào thì cậu cũng không phải chịu trách nhiệm về con người mà cô ấy trở thành. Ai cũng từng có những kinh nghiệm tương tự, ở các mức độ khác nhau. Cả tớ nữa cũng thế. Tớ đảm bảo với cậu là chuyện giống y hệt. Không làm được gì đâu. Mỗi người có đời riêng của mình, đời ai chỉ thuộc về người đó. Cậu không thể nào có trách nhiệm được với một người khác. Chuyện đó giống như là sa mạc ấy: mỗi người phải quen với nó theo cách của mình, không có cách nào khác… Cậu còn nhớ bộ phim Walt Disney mà chắc cậu đã xem hồi còn học cấp một ấy: Sa mạc sống động?
– Có, tôi trả lời.
– Đấy, giống hệt như thế. Thế giới của chúng ta giống như thế. Khi trời mưa, hoa nở, và khi trời không mưa, hoa héo. Bọn thằn lằn ăn côn trùng, và bị bọn chim ăn thịt. Nhưng tất cả đều sẽ chết và khô teo đi. Một thế hệ biến mất, một thế hệ khác thế chỗ. Đó là một quy luật tuyệt đối. Có nhiều cách sống, và nhiều cách chết. Nhưng có quan trọng gì dâu. Điều duy nhất còn lại là sa mạc.”
“Một tối thứ Hai đầu tháng Mười một, cô đến gặp tôi tại một trong hai câu lạc bộ. Robin’s Nest (đặt tên cho một bản nhạc jazz mà tôi rất thích). Cô ngồi lặng lẽ ở quầy bar, gọi một ly Daiquiri. Tôi ngồi cách cô ba ghế, rất gần, nhưng còn chưa biết rằng đó là Shimamoto-san. Tôi chú ý ngay đến người khách lần đầu tiên thấy đến quán. “Chà, một phụ nữ đẹp” , tôi tự nhủ. Nếu cô từng đến đây, chắc chắn tôi phải nhớ mặt cô: đó không phải loại phụ nữ khiến người ta có thể hững hờ. “Hẳn là cô ta đang chờ ai đó.” Dĩ nhiên là thỉnh thoảng cũng có phụ nữ đi một mình đến quán bar. Họ chờ đợi, thậm chí một số còn hy vọng, được đàn ông nói chuyện cùng. Chỉ cần nhìn là biết. Nhờ kinh nghiệm, tôi biết rằng một phụ nữ thật sự xinh đẹp không bao giờ uống rượu một mình trong một quán bar. Bởi vì những người phụ nữ đẹp không thật sự thích bị người lạ bắt chuyện. Đơn giản là việc đó làm họ chán.”
“Nói thử xem, Hajime, tại sao những thứ cocktail ở đây lại có vị ngon hơn ở nơi khác?
– Bởi vì tớ đã làm tất cả để được như thế. Không gì có thể tốt được nếu người ta không nỗ lực vào đó.
– Nỗ lực như thế nào?
– Chẳng hạn như anh ta nhé, tôi chỉ người bạn trẻ tuổi có khuôn mặt đẹp và nghiêm trang đang đập đá sau quầy. Tớ trả cho anh ta rất nhiều tiền. Cậu sẽ ngạc nhiên nếu biết mức lương của anh ta. Những người khác cũng vậy. Và nếu cậu muốn biết tại sao tớ trả nhiều tiền hơn những người khác, thì lý do chính bởi vì anh ta có tài pha cocktail. Phần lớn mọi người không biết điều đó, nhưng đúng là cần có tài năng mới làm ra được những ly cocktail ngon. Dĩ nhiên là nếu nỗ lực thì bất kỳ ai cũng có thể pha ở mức độ chấp nhận được: vài tháng học là đủ để làm cho khách những thứ cocktail ngon lành. Đại đa số các quán bar hài lòng với mức độ đó, điều ấy hoàn toàn đúng đắn. Nhưng, để vượt qua mức độ đó thì cần phải có một tài năng đặc biệt. Giống như là để chơi piano, vẽ tranh hoặc chạy một trăm mét. Bản thân tớ, tớ nghĩ là tớ có thể pha được những ly cocktail rất ổn. Tớ đã nghiên cứu, tớ đã tập luyện. Tuy thế, tớ không thể đến được mắt cá chân của anh chàng barman kia. Dù tớ có thể cho cùng những thứ thành phần vào bình trộn với anh ta, lắc theo cùng một cách trong cùng khoảng thời gian, thì vị vẫn khác. Tớ không biết là tại sao. Chỉ có tài năng mới giải thích được điều đó. Cũng như là nghệ thuật ấy. Có một đường thẳng hạn mức được vạch ra ở đâu đó, một số người có khả năng vượt qua được nó trong khi những người khác không bao giờ làm nổi. Vì thế, khi có may mắn phát hiện được ai đó có tài năng, cần phải chiều chuộng anh ta, không để cho anh ta đi mất. Trả lương cho anh ta thật cao. Người barman đó là một người đồng tính, và nhờ anh ta mà khách hàng gay của khu phố cổ đổ dồn đến quán. Điều này không hề làm tôi thấy phiền; đó là một chàng trai đằm tính, tôi rất thích tính cách anh ta, anh ta cũng tin tưởng tôi và làm việc tốt.”
“Tớ ghét các loại văn phòng lắm. Cậu cũng vậy, cậu sẽ khó mà chịu đựng được chúng. Tớ làm việc tám năm trời tại cái nhà xuất bản đó, điều đó cho phép tớ hiểu hệ thống vận hành như thế nào. Nhưng tớ cũng bỏ phí vào đó tám năm cuộc đời. Mà lại là phần đẹp nhất của tuổi trẻ tớ nữa chứ. Tớ không biết bằng cách nào mà mình chịu đựng được. Nhưng nếu không làm ở đó lâu đến thế, có thể những quán bar ngày nay của tớ sẽ không thành công được như thế này. Tớ thích những gì tớ làm hiện nay. Ngay cả khi, đôi lúc, tớ có cảm giác chúng chỉ là những gì trí óc tạo ra. Giống như một khu vườn tưởng tượng. Tớ trồng hoa ở đó, tớ dựng những vòi phun nước. Nhưng vô cùng chính xác và đầy hiện thực. Người ta đi đến đó, uống rượu, nghe nhạc, trò chuyện, rồi đi khỏi. Theo cậu, tại sao tối đến lại nhiều người đến đây, tiêu những món tiền lớn chỉ cho vài cốc rượu? Bởi vì tất cả mọi người, ở những mức độ khác nhau, đều tìm kiếm một nơi tưởng tượng. Họ đến đây là để nhìn ngắm một khu vườn tưởng tượng trôi nổi trong không khí và đắm chìm vào trong đó một lúc.”
“Khi người ta chỉ nghĩ đến cách kiếm tiền, tôi nói tiếp, cuộc sống sẽ đi qua trước khi người ta có thời gian để nhận ra”
“Không ai cống hiến bản thân mình cho một điều gì đó mà không tìm ngay từ khởi đầu làm được điều gì đó tuyệt diệu. Ngay cả khi điều đó vượt quá những khả năng của chính mình, người ta vẫn tiến đến một cái đích, gắng sức làm tốt nhất có thể, chính bằng cách đó mà người ta tiến bộ dần dần. Và chính điều đó làm thế giới này đi lên. Tớ tự hỏi không biết nghệ thuật có cũng giống như thế hay không.”
“Đúng vậy, anh yêu họ. Anh yêu họ vô cùng. Và họ rất quan trọng với anh. Em nói đúng. Nhưng anh biết là điều đó không đủ cho anh. Anh có một gia đình, một công việc thú vị, anh không có chút gì không hài lòng trong đời cả. Cho đến giờ, tất cả đều vận hành hết sức hoàn hảo. Thậm chí anh nghĩ có thể nói là anh hạnh phúc. Nhưng điều đó không đủ cho anh. Cái đó thì anh biết. Kể từ khi anh tìm lại được em từ cách đây gần một năm, anh đã nhận ra. Em biết không, Shimamoto-san, vấn đề chính của anh là anh bị thiếu mất một cái gì đó. Trong đời anh có một khoảng trống lớn. Và anh lúc nào cũng khát, cũng đói, về cái phần mà anh đã đánh mất đó. Cả vợ anh cả các con anh đều không thể bù đắp vào chỗ thiếu hụt đó. Em là người duy nhất trên đời có thể làm được. Khi em ở gần anh, anh cảm thấy chỗ thiếu hụt đó được bù đắp. Và chính vì thế mà anh đã nhận ra rằng anh khát và đói đến mức độ nào trong suốt những năm đó. Anh không thể quay trở lại cái thế giới ngày xưa đó nữa.”
“Tôi những muốn được ở một mình lâu nhất có thể và, không biết làm gì khác, sáng nào tôi cũng đến bể bơi, rồi đến văn phòng, nơi tôi dành phần lớn thời gian nhìn lên trần nhà và mơ đến Shimamoto-san. Tôi những muốn chấm dứt việc đó bằng cách này hay cách khác. Tôi sống trong một hình thức của trống rỗng, bên cạnh Yukiko nhưng không thật sự ở đó, lần lữa mãi việc trả lời câu hỏi của cô. Điều đó không thể kéo dài mãi mãi được. Có cái gì đó không đúng đắn. Với tư cách đàn ông, với tư cách người chồng, với tư cách người cha, tôi phải nhận lấy trách nhiêm của mình. Nhưng, trên thực tế, tôi không có khả năng: ảo ảnh vẫn còn ở đó, nó buộc chặt lấy tôi. Những ngày mưa thì còn tệ hơn nữa. Bởi vì, khi trời mưa, tôi bị đắm chìm trong ảo tưởng Shimamoto-san sẽ xuất hiện vào bất cứ lúc nào. Nàng sẽ mở cửa, mang theo cùng với nàng mùi của cơn mưa. Tôi tưởng tượng ra nụ cười trên môi nàng. Khi không đồng ý với tôi, nàng nhẹ nhàng lắc đầu, nụ cười vẫn nguyên ở đó. Khi ấy từ ngữ của tôi mất đi toàn bộ sức lực và, như những giọt nước mưa đậu trên ô cửa sổ, chầm chậm trượt ra khỏi địa hạt của thực tại. Những đêm trời mưa, lúc nào tôi cũng thấy nghẹt thở. Thực tại bị bóp méo, thực tại lồng lên sợ hãi.”
“Về một số sự kiện, người ta có được bằng chứng hiện hữu rằng chúng đã từng xảy ra. Ký ức và các ấn tượng của chúng ta quá không chắc chắn, quá chung chung để có thể chỉ thông qua đó mà chứng minh được tính thực tế của các sự kiện đó. Những sự kiện mà chúng ta nghĩ là chắc chắn thực ra chắc chắn đến mức độ nào? Kể từ đâu chúng trở thành những sự kiện mà chúng cho là “thật”? Trong phần lớn các trường hợp, không thể phân biệt được. Để có thể chắc được rằng những gì chúng ta coi là thực tế đúng là thực tế, chúng ta cần đến một thực tế khác cho phéo chúng ta tương đối hóa và, bản thân nó, cũng cần một thực tế khác làm nền tảng. Và cứ như thế, cho đến khi tạo ra trong ý thức của chúng ta một chuỗi mắt xích kéo dài vô tận. Chắc chắn là không hề quá lời khi nói rằng chính trong sự giữ gìn cái chuỗi mắt xích đó mà chúng ta có thể dò được đến cảm giác về tồn tại thật của mình. Nhưng chỉ cần chuỗi mắt xích đó đứt gãy, tức khắc chúng ta sẽ lạc lối. Thực tế có thật nằm ở phía cái mắt xích bị rời ra, hay ở phía cái chuỗi cứ kéo dài mãi mãi?”
“Có vẻ như là lúc nào anh cũng cố gắng trở thành một người khác. Có vẻ như là anh đã luôn muốn đi về phía những người và những nơi mới mẻ và khác lạ, để tạo lập một cuộc đời mới, trở thành người có tính cách khác hẳn. Anh đã làm đi làm lại điều đó rất nhiều lần trong đời, cho đến tận lúc này. Theo nghĩa nào đó, trở thành người lớn là như thế, và theo một nghĩa khác, mỗi lần chỉ là một lần thay đổi mặt nạ. Dù là gì đi nữa, trong khi tìm cách trở thành một người khác, anh đã cố gắng tự giải thoát khỏi những gì cấu tạo nên con người anh cho đến khi đó. Anh thật sự nghiêm túc muốn trở thành một người khác, và anh từng tin rằng nếu nỗ lực đầy đủ anh sẽ làm được điều đó. Nhưng cuối cùng thì anh không đi đâu được hết cả. Anh vẫn là chính anh. Những khiếm khuyết, không thể khác được. Khung cảnh có thể thay đổi, âm thanh giọng nói dù có thay đổi ở xung quanh anh, anh vẫn cứ chỉ là một con người không hoàn hảo. Anh vẫn có những chỗ thiếu hụt như thế trong anh, những điều khơi dậy một sự thèm muốn mãnh liệt với cái khác. Một cơn khát và một cơn đói không thể thỏa mãn hành hạ anh, như là, cái này là chắc chắn, sẽ vẫn tiếp tục như vậy. Bởi vì, theo một nghĩa, những cái mặt nạ đó cùng là một phần của anh. Giờ thì anh biết rồi. Nếu có thể, anh muốn trở thành một người khác vì em, anh anh khác. Và có thể điều đó là có thể. Sẽ không dễ dàng đâu, nhưng nếu nỗ lực anh có thể làm được. Nhưng, rất thật lòng, nếu xảy ra cùng những sự kiện đó trong đời, chắc chắn là anh sẽ vẫn làm điều tương tự. Hẳn là anh sẽ lại làm em đau khổ. Anh không hứa điều gì hết. Đó là tất cả những gì mà anh có quyền nói với em. Anh không có đủ tự tin vào anh để tin được rằng anh có thể chiến thắng trong cuộc chiến chống lại cái thế lực đó.”
Cùng danh mục: