Người Mẹ

Tác giảMacxim Gorki
Thể loạiSách văn học Nga
Số trang285
Năm1906
Rating4.3/5


Nội dung

Trong toàn bộ sự nghiệp sáng tác của Gorki, cuốn tiểu thuyết “Người Mẹ” chiếm vị trí quan trọng bậc nhất. Đó là tác phẩm đầu tiên của phương pháp hiện thực xã hội chủ nghĩa, đánh dấu bước ngoặt cǎn bản trên con đường phất triển của nền vǎn học nghệ thuật thế giới. Tác phẩm “Người mẹ” vẽ ra trước mắt chúng ta bức tranh rộng lớn của xã hội Nga những nǎm đầu thế kỷ XX với cái quá khứ nặng nề trong đời sống của vợ chồng các công nhân Mi-khai-in, với hiện tại đấu tranh gian khổ và anh dũng của mẹ con anh công nhân Paven. Đồng thời cuốn tiểu thuyết còn thấm sâu cảm giác về thắng lợi tất yếu của chủ nghĩa xã hội. Chính vì vậy mà mặc dù “Người mẹ” kết thúc bằng cảnh Người mẹ bị bắt song truyện vẫn làm người đọc lạc quan, tin tưởng ở ngày mai.

Thể loại

Người Mẹ có mặt trong:

Review


Quỳnh Nga - - Review on: Fahasa

Một tác phẩm rất đáng để đọc

*Lưu ý: Review này có tiết lộ một phần nội dung quyển sách. Cân nhắc khi đọc.

Bàn về tác phẩm thì có lẽ bất kì ai yêu văn học Nga sẽ không thể bỏ qua các phẩm của Macxim Gorki. Giống như Nam Cao của Việt Nam, các tác phẩm của Gorki rất dễ đọc, viết về quần chúng nhân dân rất chân thực, gần gũi.

Tác phẩm “Người mẹ” vẽ ra trước mắt chúng ta bức tranh rộng lớn của xã hội Nga những nǎm đầu thế kỷ XX với cái quá khứ nặng nề trong đời sống của vợ chồng các công nhân Mi-khai-in, với hiện tại đấu tranh gian khổ và anh dũng của mẹ con anh công nhân Paven.

Đồng thời cuốn tiểu thuyết còn thấm sâu cảm giác về thắng lợi tất yếu của chủ nghĩa xã hội. Chính vì vậy mà mặc dù “Người mẹ” kết thúc bằng cảnh Người mẹ bị bắt song truyện vẫn làm người đọc lạc quan, tin tưởng ở ngày mai. Lần đầu tiên đọc Người Mẹ là khi học lớp 10, cách đây đã 14 năm. Bây giờ đọc lại vẫn có cảm giác bồi hồi như hồi ấy. Một tác phẩm rất đáng để đọc.


Quan Le - - Review on: Goodreads

Có tầm ảnh hưởng nhất định đến với hầu hết mọi đọc giả

*Lưu ý: Review này có tiết lộ một phần nội dung quyển sách. Cân nhắc khi đọc.

Đây có lẽ là cuốn sách dài nhất và khó đọc nhất đối với mình tính đến thời điểm này. Sỡ dĩ mình chọn đọc cuốn này là vì 2 lý do: 1 là, đây là sách của Maxim Gorky, 2 là sách nói về người mẹ – đề tài mà mình luôn cho là có tầm ảnh hưởng nhất định đến với hầu hết mọi đọc giả.

Sách dài lê thê, lần đầu mình đọc cuốn sách gần 1.800 trang như vậy. Sách nói về người mẹ – bà Nilopna. Bà là mẹ của một người công nhân Nga mang tên Paven Vlaxop. Ở tuổi xế chiều của cuộc đời, đáng lẽ ra bà phải được hưởng hạnh phúc từ người con trai duy nhất của mình, hay ít ra là bà sẽ được chăm sóc chu đáo. Điều duy nhất bà mong muốn ở Paven là anh có một cuộc sống bình thường như bao người, cưới vợ và sinh con. Nhưng mọi chuyện đã không được như vậy. Paven Vlaxop đi theo lý tưởng cách mạng, đòi lại quyền lợi cho công nhân và nhân dân Nga. Lý tưởng mà được cho là phiến loạn và chống lại Sa hoàng lúc bấy giờ.

Hình ảnh người mẹ ngồi bên bếp lò, nhìn ra ngoài, băng giá đóng đầy cửa sổ. Gương mặt bà khắc khoải, buồn bã, tội nghiệp đến ám ảnh. Bà yêu thương con, yêu luôn cả lý tưởng cách mạng của anh. Cách mà bà đồng hành cùng con mình, yêu thương những người bạn, những người đồng chí, chăm sóc họ như con đẻ,…có lẽ cũng nói lên được phần nào tình yêu thương của bà dành cho con. Tuy nhiên, cách mà Paven đối xử với mẹ mình nhiều lúc làm mình thấy thương xót và chạnh lòng cho bà. Giá mà anh bớt chút thời gian cho lý tưởng của mình, anh chú ý đến mẹ nhiều hơn, quan tâm đến bà nhiều hơn, anh sẽ thấy được tình yêu thương, sự lo lắng, hy vọng của bà dành cho anh, hay ít ra sẽ làm bà bớt đau khổ.

Maxim Gorky có thể không giỏi về tả cảnh, nhưng nói về phân tích tâm lý nhân vật, thì thực sự rất tài tình và khiến người đọc khó có thể quên được. Toàn bộ cuốn sách là một câu chuyện dài, nói về đề tài thực sự đối với mình khó mà có thể nhập tâm. Mình đã đặt xuống và cầm lên rất nhiều lần khi đọc đến nửa cuốn sách. Thật sự rất là mệt mỏi, và dường như không có một chút gì gọi là điểm nhấn. Hơn nửa đầu cuốn sách chỉ nói về cuộc sống thường ngày của những người cách mạng, những suy nghĩ, tư tưởng của họ được phát biểu và liệt kê rất tỉ mỉ và hình ảnh người mẹ đến lúc này thực sự rất nhạt nhoà. Mãi cho đến khi mình đọc đến sự kiện ngày 1 tháng Năm và đặc biệt là lúc Paven ra toà. Hình ảnh người mẹ được Maxim mô tả rất rõ nét. Từng hơi thở, nhịp đập của trái tim bà, vết chau mày, nét căng thẳng hồi hộp, nhưng cũng xen lẫn niềm tự hào của bà đối với con trai mình. Tất cả những chi tiết đó khiến mình hình dung hình ảnh một người mẹ đau khổ, tội nghiệp đang cố gắng đồng hành và cổ vũ cho lý tưởng và chân lý của con mình. Maxim đã rất khéo léo khi đưa vào tuyến nhân vật của ông hầu hết là những người trẻ tuổi để làm nổi bật lên hình ảnh của bà mẹ. Hằng ngày bà đi rải truyền đơn xa ngàn dặm, giúp đỡ và “che giấu” những người đồng chí, bà thậm chí còn phải thay đổi chỗ ở vài lần để tránh bọn “sen đầm”. Thực sự không ai bằng tuổi của bà lại đi làm những việc vất vả và nguy hiểm đến như vậy. Tất cả những gì bà làm đều vì một lý do duy nhất: Paven – con trai bà. Đoạn cuối của câu chuyện làm mình hết sức bàng hoàng và xúc động. Vâng, cuối cùng bà cũng đã làm được một việc ý nghĩa nhất cho con trai mình, cho máu mủ của mình. Bà đã xử lý sự việc theo cách rất riêng của một người mẹ. Mình thực sự rất đau xót khi thấy cái cảnh bà bị bọn chúng hành hạ và bóp cổ cho đến phút cuối cùng. Quá tội nghiệp! Bà Nilopna, bà thực sự là một bà mẹ anh hùng!

Đọc thử sách

Hai tuần sau ngày bố chết, vào một ngày chủ nhật, Paven Vlaxôp uống rượu say mềm, trở về nhà. Anh lảo đảo bước vào căn phòng giữa, và cũng như bố trước đây, đấm tay lên bàn quát mẹ:

– Cho ăn đây!

Bà mẹ đến gần ngồi xuống một bên, đưa tay choàng lấy con, kéo đầu con vào lòng. Nhưng anh đưa tay ấn vào vai mẹ đẩy bà ra, và hét:

– Này mẹ, nhanh lên chứ….

– Thằng con dại dột của mẹ!

Bà cất giọng buồn rầu và âu yếm, cố giữ lấy tay con.

– Tôi hút thuốc đây! Mẹ đưa cái điếu của bố đây cho tôi… – Paven nói làu nhàu, khó khăn, lưỡi líu lại.

Đấy là lần đầu tiên anh say rượu. Rượu đã làm cho người anh yếu đi, nhưng chưa làm cho anh mất trí; một câu hỏi cứ đập vào đầu óc anh: Ta say ư? … Ta say ư? …

Những cái vuốt ve âu yếm của mẹ làm anh xấu hổ, và đôi mắt lo buồn của bà khiến anh động lòng. Anh muốn khóc, và để tiếng khóc khỏi bật lên, anh làm ra bộ say nhiều hơn là say thật.

Bà mẹ vừa vuốt đầu tóc rối bù và ướt đẫm mồ hôi của con, vừa nói dịu dàng:

– Lẽ ra con không nên…

Paven thấy buồn nôn. Sau khi anh nôn dữ dội một chập, bà mẹ dìu anh lại giường và đắp lên trên trán tái nhợt của con một chiếc khăn ướt. Paven tỉnh lại một ít; nhưng chung quanh mọi vật đều quay tít, mi mắt nặng trĩu, miệng thấy đắng và lờm lợm; Paven nhíu qua hàng mi khuôn mặt như to hơn thường của mẹ, và anh có mấy ý nghĩ không mạch lạc: “Đối với mình, như thế này là sớm quá… Người khác uống không sao, mà mình uống vào thì buồn nôn…”

Tiếng nói dịu dàng của bà mẹ lại cất lên, xa xăm:

– Con lâm vào cảnh rượu chè… thì làm sao còn nuôi nổi mẹ…

Paven nhắm mắt lại và nói:.

– Ai cũng uống cả…

Bà mẹ thở dài. Paven nói đúng. Bà cũng hiểu rõ rằng ngoài quán rượu ra, người ta không có chỗ nào để tìm vui nữa, song bà vẫn trả lời:

– Con thì con không nên uống! Bố con trước kia đã uống luôn cả cho phần con rồi, đã làm khổ mẹ khá nhiều rồi… Con cũng phải biết thương mẹ với chứ…

Paven nghe những lời nói buồn rầu và dịu dàng đó; anh nhớ lại cuộc đời âm thầm và lặng lẽ của mẹ, lúc nào cũng nơm nớp lo sợ bị đánh đập. Trong thời gian vừa qua, Paven ít ở nhà để tránh gặp mặt bố; anh đã có phần quên mẹ. Và giờ đây, dần dần tỉnh rượu, Paven nhìn mẹ chăm chú.

Bà cao lớn và lưng hơi còng; vì suốt ngày làm lụng vất vả lại thường bị chồng đánh đập hành hạ, nên bà đi lại lặng lẽ người hơi né sang một bên, như sợ chạm phải vật gì. Trên khuôn mặt còn chằng chịt vết nhăn và hơi sưng; ánh lên đôi mắt âm u, buồn nản và lo âu như hầu hết những người đàn bà vùng ngoại ô. Một cái sẹo sâu hoắm làm cho lông mày bên phải hơi xếch lên, và tai bên phải giương cao hơn tai bên trái: hình như lúc nào bà cũng sợ sệt lắng nghe. Trên mái tóc đen dày, ánh lên những cụm hoa râm. Bà là hiện thân của sự dịu dàng, buồn bã, nhẫn nhục..

Trên đôi gò má bà, nước mắt từ từ chảy xuống.

Paven nói nhè nhẹ:

– Mẹ đừng khóc nữa! Mẹ cho con uống nước đi!

– Mẹ đi lấy nước có đá cho con nhé…

Nhưng khi bà trở lại thì Paven đã ngủ rồi. Bà đứng lặng yên một lúc nhìn con, bình nước run run trong tay, những cục nước đá chạm vào miệng bình khẽ kêu lanh canh. Bà đặt bình lên bàn, và lặng lẽ quỳ xuống trước tượng thánh. Các ô cửa kính rung lên vì những tiếng kêu thét của những người say rượu. Trong đêm thu tối mịt đầy sương mù, rên rỉ tiếng đàn ăc-coóc-đê-ông. Có người nào hát gào lên, có người văng tục; có những giọng bực bội mệt mỏi của những người đàn bà vang lên lo lắng…

Trong căn nhà nhỏ của gia đình Vlaxôp, cuộc sống tiếp tục, yên tĩnh và êm đềm hơn xưa, và có phần nào hơi khác các nhà khác. Căn nhà ở ngay đầu phố, cạnh một đường dốc ngắn nhưng dựng đứng, chạy thẳng tới một bãi lầy. Một phần ba ngôi nhà dùng làm bếp là một căn buồng nhỏ, có ngăn một tấm vách mỏng là nơi người mẹ nằm ngủ. Phần còn lại là một căn phòng vuông vắn có hai cửa sổ; ở một góc kê chiếc giường nằm của Paven, ở góc kia, để một chiếc bàn và hai ghế dài. Vài chiếc ghế dựa, một cái tủ thấp đựng chăn, phía trên là chiếc gương nhỏ, một cái hòm đựng quần áo, một chiếc đồng hồ treo trên tường, và hai tượng thánh ở một góc, toàn bộ chỉ có thế.

Paven làm tất cả những cái gì hợp với một người trai trẻ: Anh mua một chiếc ăc-coóc-đê-ông, một chiếc áo sơ-mi ngực hồ cứng với chiếc ca vát sặc sỡ, một đôi giày cao-su, một chiếc can, và thế là anh giống hệt những chàng trai đồng lứa. Anh đi dự các tối vui, tập nhảy điệu quađri[1] và điệu pônka[2]. Ngày chủ nhật, sau khi đã uống nhiều rồi, Paven về nhà, rượu vodka làm anh nôn nao khó chịu. Hôm sau, anh thấy nhức đầu, dạ dày cháy bỏng, mặt mày tái nhợt và phờ phạc.

Một hôm mẹ Paven hỏi:

– Thế nào, tối qua con chơi vui lắm phải không?

Paven trả lời, vẻ buồn rầu bực tức:

– Chán lắm, mẹ ạ. Rồi đây con sẽ đi câu cá thích hơn, hoặc con sẽ mua một khẩu súng.

Paven làm việc hăng say, không hề nghỉ, mà cũng không hề bị phạt. Anh ít nói, và đôi mắt xanh xanh, to, giống mắt mẹ, lộ vẻ bất bình. Anh không mua súng, cũng không đi câu, nhưng ngày càng xa dần cái lối sống của bọn trai trẻ, ngày càng ít đi dự các tối vui, hay ngày chủ nhật có đi những đâu thì cũng chơi rồi về, chứ không uống rượu. Bà mẹ trông chừng theo dõi con luôn, thấy gương mặt rám đen của con gầy rạc đi; đôi mắt ngày càng nghiêm nghị hơn, và đôi môi mím lại có vẻ khắc khổ khác thường.

Trông Paven như âm thầm tức giận, hoặc sọm đi vì một bệnh gì đó. Trước kia, bạn bè hay tới chơi với anh nhưng giờ đây không thấy anh ở nhà nữa, nên họ cũng không đến. Bà mẹ lấy làm vui mừng thấy Paven không còn bắt chước bọn trai trẻ ở nhà máy, nhưng khi nhận thấy con cứ tìm cách lánh xa cuộc sống u ám chung thì mối linh cảm về một tai họa mơ hồ nào đỏ lại xâm chiếm lòng bà.

Đôi lúc bà hỏi:

– Paven, con không được khỏe, phải không con?

Paven trả lời:

– Không, con vẫn khỏe?

Bà thở dài, nói:
– Con gầy quá đi!

Paven bắt đầu đem sách về nhà, đọc thầm lén, và đọc xong giấu sách vào một chỗ. Đôi khi anh chép lại một đoạn trong sách vào một mảnh giấy rồi cũng giấu đi.

Hai mẹ con ít nói chuyện với nhau và cũng ít trông thấy nhau. Sáng sớm, anh lặng lẽ uống chè rồi đi làm; anh về nhà ăn trưa, trong bữa ăn, hai mẹ con chỉ nói với nhau qua loa một vài lời, rồi anh lại biến mất cho tới chiều. Tối đến, anh tắm rửa sạch sẽ, ăn tối, rồi ngồi đọc sách rất lâu. Ngày chủ nhật anh đi từ sáng sớm, mãi đến khuya mới về. Bà mẹ biết con đi phố, đến rạp hát, nhưng ở ngoài phố thì chẳng thấy ai vào tìm anh. Bà cảm thấy ngày càng qua đi thì con bà càng trở nên ít nói; đồng thời bà lại nhận thấy đôi lúc anh dùng một vài tiếng mới lạ mà bà nghe không hiểu, còn những tiếng thô lỗ cộc cằn trước đây anh vẫn quen dùng bỗng biến mất, không còn trong cách nói năng của anh nữa. Trong lối cư xử cũng có những chi tiết mới làm cho bà chú ý: anh không ăn mặc chải chuốt như trước mà là chú ý nhiều hơn đến việc giữ gìn thân thể, quần áo được sạch sẽ, đi đứng thong dong, thư thái, và cử chỉ cũng có vẻ giản dị, nhẹ nhàng hơn trước; anh làm cho bà mẹ lo lắng chú ý đến anh. Và trong thái độ của anh đối với mẹ cũng có cái gì khác trước: đôi lúc anh quét căn phòng, ngày chủ nhật tự mình dọn lấy giường nằm; nói chung, anh cố đỡ đần mẹ. Ở vùng ngoại ô này, chẳng có ai làm như thế cả. Một hôm, anh mang về treo trên tường một bức tranh có vẽ ba người cùng đi nói chuyện với nhau. Paven giải thích:

– Đó là Đức Chúa sống lại đang đi đến thành Emmautxơ[3].

Bà mẹ thích bức tranh, nhưng lại nghĩ thầm: “Con kính Chúa mà lại không đi nhà thờ…”

Sách để mỗi ngày một nhiều trên cái giá đẹp do một người thợ mộc, bạn Paven, đóng cho anh. Căn phòng trông đẹp mắt ra:

Paven gọi mẹ một cách kính cẩn, gọi bà là “bà mẹ” nhưng đôi lúc đột nhiên anh nói với bà rất âu yếm: “Tối tay con về khuya, mẹ đừng sợ, mẹ nhé…”

Và bà cảm thấy những lời nói ấy có một cái gì vững chắc và nghiêm trang khiến bà rất vui lòng.

Nhưng nỗi lo lắng của bà ngày càng tăng, và thời gian trôi qua vẫn không làm cho bà yên tâm; bà cảm thấy có một việc gì phi thường sắp xảy ra dằn vặt lòng bà. Đôi lúc, bà không vừa lòng con, bà nghĩ: Thiên hạ cứ sống như người thường, mà nó thì cứ như một thầy tu…. Nó khắc khổ quá… không hợp với lứa tuổi nó…”

Bà tự hỏi: “Hay là nó đã yêu cô nào rồi chăng?”

Nhưng muốn dính dáng đến cô nào thì cũng phải có tiền, còn Paven thì lại đưa cho mẹ hầu hết tiền công của mình.

Hết tuần này sang tháng khác, suốt trong hai năm như thế, cuộc sống đã diễn ra lạ lùng, thầm lặng, đầy ý nghĩ và lo âu bối rối mỗi ngày một tăng thêm.

Triết Heidegger

Tôi là Triết Heidegger, một người yêu sách cuồng nhiệt và là một blogger thích khám phá những chiều sâu của triết học. Tôi có niềm đam mê học hỏi và khám phá những ý tưởng mới, điều này đã thúc đẩy tôi không ngừng giáo dục bản thân về các chủ đề từ văn hóa, lịch sử, con người và văn học. Khi rảnh rỗi, tôi dành cả ngày tại các thư viện địa phương để đọc tất cả những gì tôi thích. Là một người học suốt đời, tôi luôn tìm kiếm những thử thách mới để mở rộng nền tảng kiến ​​thức của mình hơn nữa.

Nhiều người đọc:

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Cùng danh mục:

Nhà Đầu Tư Thông Minh Đừng bao giờ đổ thêm tiền vào tài khoản này chỉ vì thị trường đã đi lên và lợi nhuận tuôn vào. (Đó là lúc bạn cần xem xét…
Lối Sống Tối Giản Của Người Nhật Mỗi người đều có những lý do khác nhau khi trở thành người sống tối giản. Có người thấy cuộc sống đảo lộn vì đồ đạc, có người lại…
Dạy Con Trong Hoang Mang Nếu một đứa trẻ chịu khó không xem ti vi mà làm bài tập cho xong thì nó sẽ đạt được điểm cao, được thầy cô khen ngợi. Còn…
Back to top button