11 quyển sách hay về chánh niệm giúp người đọc thấu hiểu và thực hành chánh niệm trong đời sống thường ngày để sống trọn vẹn và bình an hơn.
Lớp Học Hạnh Phúc – Dạy, Thở Và Học Trong Chánh Niệm
Thầy cô giáo hạnh phúc sẽ thay đổi thế giới. Mỗi người trong chúng ta đều có thể học được cách nuôi dưỡng và phát triển sự an lạc; đây là món quà và cũng là lời mời gọi từ chánh niệm. Chúng ta không cần có nhiều thời gian trong ngày hơn để sống chánh niệm. Ta chỉ cần đơn giản là làm những điều vẫn thường làm, nhưng với sự chú tâm sâu sắc, với sự thư giãn và niềm vui. Chúng ta không thể truyền đi chánh niệm nếu nếu trước hết chúng ta chưa phải là hiện thân của chánh niệm.
Điều quan trọng nhất mà ta có thể mang tới cho người khác là sự an lạc và bình yên của chính mình. Chúng ta có thể làm được điều này, trước hết bằng việc mang chánh niệm và buông thư vào đời sống hàng ngày của mình, rồi sau đó chia sẻ những điều quý giá này với học sinh và đồng nghiệp. Cuốn sách được viết bởi một giáo viên giàu kinh nghiệm này sẽ chỉ dẫn chúng ta cách làm thế nào để thực hiện được điều đó.
Lớp học hạnh phúc là một chỉ dẫn thực hành giúp các nhà giáo dục có thể tìm ra con đường của riêng họ để đạt được sự hiệu quả và trọn vẹn sâu sắc hơn trong cuộc sống và công việc. Meena là một đại sứ của chánh niệm, sẽ chỉ dẫn cho chúng ta một cách cụ thể về việc làm thế nào để đưa chánh niệm thành nhiệm vụ ưu tiên trong lớp học, trong phòng nghỉ của giáo viên, và bất cứ nơi đâu mà ta tới trong suốt một ngày.
Tri thức trong cuốn sách này có nền tảng là những trải nghiệm cá nhân của Meena trong việc sử dụng chánh niệm và thấu hiểu thay vì phản ứng với hoàn cảnh, từ đó nuôi dưỡng những gì tốt nhất trong bản thân chúng ta và trong học sinh, và có thể khéo léo chăm sóc cho những giây phút khó khăn.
Những bài giảng này phản ánh những phẩm chất căn bản của chánh niệm và từ bi, không mang tính tôn giáo. Những bài thực hành và chương trình dạy học trong cuốn sách chứa đựng những nền tảng cho việc tạo dựng bình an đích thực trên thế giới. Đó là sự giáo dục bình an mà học sinh, những nhà giáo dục, các gia đình và cả xã hội đều thực sự cần có.
Tôi vô cùng mãn nguyện khi giờ đây đã có một nguồn tài liệu quý báu dành cho những nhà giáo dục và những người chăm sóc.” Lời đề tặng của Thiền sư Thích Nhất Hạnh dành cho cuốn sách, được viết tại Làng Mai năm 2014.
Lời giới thiệu
Chánh Niệm Cho Người Bận Rộn
So với những khoảnh khắc hiếm hoi dành cho thú vui và sở thích, thì phần lớn thời gian mà mỗi chúng ta phải dành ra trong ngày để tất tả ngược xuôi có thể khiến ta kiệt sức và nản lòng. Để khỏa lấp nỗi buồn chán đó, ta cố gắng làm nhiều hơn, tham gia nhiều hoạt động hơn và mải miết chinh phục danh sách việc-cần-làm dài vô tận. Điều đó cũng giống như dán vội tấm giấy hoa lên mặt tường nứt vậy. Khi ta quay cuồng trong guồng xoáy công việc, nỗ lực dán càng nhiều lớp giấy hoa, thì những vết nứt vẫn cứ xuất hiện càng nhiều.
Tuy nhiên, thông qua thực hành chánh niệm, chúng ta có thể xé toạc tờ giấy dán tường ấy ra để thấy rõ hơn những khe rãnh cần được trám lại trong tâm hồn, và từ đó có thể sống trọn vẹn, bình an.
Chánh niệm cho người bận rộn được thiết kế như một cuốn cẩm nang thực hành chánh niệm cơ bản. Sau khi đọc nó, bạn sẽ học được cách quản lý lịch trình kín bưng, cách vượt qua cảm giác ngột ngạt với những công việc tưởng chừng không hồi kết. Ban đầu bạn có thể cho rằng thực hành chánh niệm tiêu tốn thời gian, nhưng bạn sẽ sớm nhận ra nó giúp bạn có cuộc sống ý nghĩa.
Chánh niệm cho người bận rộn gồm 5 phần, là điểm khởi đầu hữu ích cho hành trình thực hành chánh niệm của bạn về sau. Tuy nhiên, nếu bạn đã biết đến chánh niệm trước đó rồi, chúng tôi hy vọng rằng cuốn sách này sẽ truyền cảm hứng để bạn thử nghiệm những phương pháp thực hành mới cũng như duy trì thói quen thực tập của mình. Bạn có thể nghiền ngẫm từng phần trong sách và thực hành từng bài tập cho nhuần nhuyễn trước khi tiến đến bài tiếp theo. Hoặc bạn có thể đọc một mạch hết cuốn sách, rồi quay lại mỗi phần và thực hiện bất kỳ bài tập nào bạn yêu thích.
Yêu Sự Căng Thẳng, Thương Nỗi Muộn Phiền
Lời chia sẻ của tác giả Võ Xuân Dũng dành cho cuốn sách:
“Trong cuốn “Yêu sự căng thẳng, thương nỗi muộn phiền” này, tôi không đưa ra khám phá gì mới mẻ. Đây chỉ là đúc kết tuệ giác và kinh nghiệm của các bậc thức giả tiên phong trong lĩnh vực chỉ dạy chánh niệm, chăm sóc sức khỏe tâm thần cũng như sự phát triển lành mạnh của tuổi trẻ. Tôi muốn chia sẻ kết quả thực tập chánh niệm của riêng tôi cũng như những kinh nghiệm lâm sàng của tôi trong vai trò là một bác sĩ nhi khoa chuyên về y khoa tuổi vị thành niên.
Gốc rễ thực tập chánh niệm của tôi là những năm tháng thực tập dưới sự chỉ dạy của thiền sư Thích Nhất Hạnh. Người vừa là một thiền sư, vừa là thi sĩ, đã từng hoạt động tranh đấu hòa bình và được mục sư Luther King Jr. đề nghị trao giải Nobel Hòa bình. Rất nhiều dẫn chứng hay khái niệm về chánh niệm cũng như các phép thiền hướng dẫn, ngồi thiền, thở bằng bụng, ăn uống trong chánh niệm, đi thiền, quán từ bi, truyền thông, và xây dựng hòa bình trong sách này đều do tôi lĩnh hội từ sự chỉ dạy của thiền sư Thích Nhất Hạnh và giáo lý thực tập tại Làng Mai, một trung tâm thiền tập do thiền sư Thích Nhất Hạnh thiết lập tại miền Nam nước Pháp.
Nói như thế không có nghĩa phải là một Phật tử mới được lợi lạc khi đọc cuốn sách này. Tôi đã cố gắng trình bày sự thực tập chánh niệm dưới một hình thức không có tính cách tôn giáo, một hình thức phổ biến để có thể hấp dẫn các thanh thiếu niên thuộc hay không thuộc bất cứ một truyền thống tôn giáo nào, một hình thức thích hợp cho việc sử dụng tại bệnh viện hay trường học.
Cuốn “Yêu sự căng thẳng, thương nỗi muộn phiền” này được xây dựng từ chương trình MARS-A (Mindful Awareness and Resilience Skills for Adolescents – Trau dồi ý thức chánh niệm và khả năng kiên cường cho vị thành niên) mà tôi đã tổ chức với sự hợp tác của một người bạn thân và cũng là đồng nghiệp, bác sĩ Jake Locke..
Trị Liệu Ung Thư Bằng Chánh Niệm
Trị liệu ung thư bằng chánh niệm là một tập sách ghi chép lại kinh nghiệm của thầy Chân Pháp Đăng về quá trình trị liệu thành công căn bệnh ung thư ruột già của thầy mà không sử dụng những phương pháp y khoa hiện đại như hóa trị, xạ trị…. Đó là những phương pháp trị liệu bằng lối sống chánh niệm, liên quan mật thiết tới một đời sống thân thiện với môi trường thiên nhiên, sử dụng thiên nhiên và năng lượng trong lành từ thiên nhiên làm liều thuốc chính chữa lành căn bệnh.
Thông qua hành trình vượt qua cái chết, thầy Chân Pháp Đăng muốn chia sẻ với mọi người, đặc biệt là các bạn trẻ tinh thần lạc quan, bình tĩnh đối diện với bệnh tật, sống chánh niệm, sống tỉnh thức trong từng phút giâu để tiếp xúc với những gì là lành mạnh và trong mát của đời sống này.
Hành trình kỳ diệu chiến thắng bệnh tật, cùng lối sống lành mạnh, hòa hợp với thiên nhiên của thầy là một bài học quý cho mỗi chúng ta. Đặc biệt khi mà xung quanh chúng ta đời sống hiện đại đang ngày càng có xu hướng cướp đi những phút giây trong lành của mỗi người, và con người ngày càng phải đối diện với nhiều thứ bệnh tật, đặc biệt là bệnh ung thư. Cuốn sách giống như một vị cứu tinh nhỏ, một ánh sáng phía cuối đường hầm cho những ai đang đối diện với căn bệnh ung thư kinh khủng, và là liều thuốc quý cho thân nhân, bạn bè của họ, là nguồn động viên, là tấm gương mà mỗi người chúng ta đều có thể học tập theo..
Một Triệu Khoảnh Khắc Hiện Tại
Lời giới thiệu của Thiền sư Thích Nhất Hạnh dành cho cuốn sách: “Rachel Neumann đã hiệu đính hơn 20 cuốn sách của tôi trong mười năm qua. Nhờ sự hiểu biết sâu rộng của cô về những điều tôi giảng dạy, thông điệp của tôi, văn phong cũng như ngôn từ, đã được truyền đạt rõ ràng, đúng đắn và trung thực đến hàng ngàn độc giả. Tôi chân thành cảm ơn cô Neumann về sự đóng góp tận tâm và tài năng của cô. Trong thời gian hiệu đính, cô Neumann đã học một bài học cực kỳ quan trọng là không để bị kẹt bởi hình tướng của giáo lý, trái lại phải để cho con tim mở rộng hướng dẫn và tìm hiểu. Trong cuốn sách này, cô Neumann đã lưu ý độc giả rằng chánh niệm tỉnh giác là người thầy xứng đáng nhất của mình.
Trong kinh Kim Cang, Đức Phật kể chuyện một người muốn vượt qua một con sông nước chảy xiết. Anh ta thu nhặt những cành cây gãy và bó lại thành một chiếc bè để qua sông. Khi qua tới bờ bên kia, anh ta nghĩ rằng mình đã mất bao nhiêu công sức để làm nên chiếc bè này. Nghĩ thế anh ta vác chiếc bè lên vai mà đi. Đức Phật hỏi: “Vác chiếc bè lên vai mà đi như thế có phải là một hành động thông minh hay không?” Như Lai đã dùng bài học về chiếc bè này rất nhiều lần để nhắc nhở rằng chánh pháp mà còn phải buông bỏ, huống hồ là tà pháp.
Hồi ký của cô Neumann đã ghi lại không dè dặt những vui buồn trong cuộc sống hằng ngày của mình. Sách cũng đã ghi lại khả năng tìm lại bình an khi đối diện sự già và chết của tác giả. Rất nhiều người sợ già. Có người sợ già hơn sợ chết. Nhưng tôi cho rằng tuổi già là tuổi an nhàn. Về già chúng ta trầm tĩnh hơn, đi đứng khoan thai hơn, vui sống hơn. Chúng ta không hấp tấp, chúng ta thong thả thì giờ, thưởng thức từng giây phút của cuộc sống. Tuổi già cũng là tuổi mà chúng ta thực tập đối diện cái chết một cách can đảm. Khi thực tập nhận diện nỗi sợ chết, ta ý thức là ta đang còn sống, ta còn có nhiều điều để trân quý, nhiều cơ hội để vui hưởng. Và ta sẽ biết cách làm cho kẻ khác được hạnh phúc. Ta sẽ có khả năng thưởng thức chiều tà, sương mai, trăng thanh, gió mát. Đức Khổng Tử dạy rằng: “Không biết lo cho sự sống thì làm sao biết lo cho sự chết”. Nếu quán chiếu sâu sắc cái chết, ta sẽ chứng nghiệm lý bất sanh bất diệt của ta, của mọi người, mọi loài, và từ đó ta sống một cuộc đời thực sự đáng sống.
Chính trong giây phút này, biết bao tế bào đã chết trong tôi và trong bạn. Chúng ta không có thì giờ để làm đám ma cho chúng. Đồng thời cũng có biết bao tế bào đang sinh ra và chúng ta không có thì giờ chúc mừng sinh nhật của chúng. Sự chết gắn liền với sự sống. Có sinh đồng thời có tử. Cuốn sách này cống hiến một tuệ giác để sống cho trọn vẹn cuộc sống. Giữa vô vàn bận rộn đảo điên, chúng ta vẫn còn có biết bao cơ hội để vui hưởng giây phút hiện tại.”
Chánh Niệm Ứng Dụng – Chẳng Cần Ngồi Yên Vẫn Có Thể Thiền
Mọi người thường nói với tôi: “Tôi rất muốn thực hành chánh niệm nhưng lại quá bận rộn. Vậy nên, tôi chẳng có thời gian để thực hành.” Hầu hết mọi người đều nghĩ chánh niệm giống những việc như đi làm, nuôi dạy con cái và chăm sóc nhà cửa mà họ phải hoàn thành mỗi ngày.
Thực ra, việc biến chánh niệm thành một phần trong đời sống lại giống trò nối những dấu chấm hay vẽ tranh bằng số. Bạn có nhớ những bức tranh mà mỗi vùng trên đó được đánh số chỉ ra màu sắc bạn phải tô lên không? Khi bạn tô các vùng ấy bằng màu xám, rồi màu xanh lá và màu xanh da trời, thì một bức tranh đẹp sẽ dần hiện ra. Thực hành chánh niệm cũng giống như vậy. Bạn bắt đầu với một góc nhỏ trong cuộc sống của mình, ví dụ, cách bạn trả lời điện thoại. Mỗi lần điện thoại đổ chuông, bạn dừng lại và thực hành ba hơi thở thật chậm, thật dài, sau đó thì nhấc máy. Bạn hãy làm điều này trong vòng một tuần hoặc lâu hơn cho đến khi nó trở thành một thói quen. Sau đó bạn lại thực hành thêm một loại chánh niệm khác, như chánh niệm trong khi ăn chẳng hạn. Khi loại chánh niệm này trở thành một phần trong đời sống của bạn, thì bạn có thể thực hành thêm loại chánh niệm khác. Dần dần, bạn hiện hữu ở hiện tại và tỉnh giác trong nhiều giây phút hơn. Trải nghiệm dễ chịu về cuộc đời sống trong tỉnh giác bắt đầu xuất hiện.
Những bài tập trong cuốn sách này chỉ ra nhiều khoảng trống khác nhau trong đời sống mà bạn có thể bắt đầu lấp kín bằng những gam màu ấm áp của thực hành chánh niệm khơi mở từ trái tim. Tôi là một giáo viên dạy thiền định và sống tại một tu viện thiền ở Oregon. Tôi cũng là một bác sĩ nhi khoa, một người vợ, một người mẹ và một người bà, vì thế tôi hiểu rõ cuộc sống hằng ngày có thể trở nên căng thẳng và khó khăn tới mức nào. Tôi đã thiết kế những bài tập này để giúp bản thân tỉnh thức, hạnh phúc và thư giãn nhiều hơn trong cuộc sống bận rộn..
Dạy Con Trong Chánh Niệm
Cuốn sách này dành cho những người quan tâm tới việc thực hành chánh niệm trong khi nuôi dạy trẻ. Cuốn sách này chủ yếu dành cho các bậc cha mẹ (hoặc những người sắp làm cha mẹ), nhưng nó cũng hữu ích với những người khác có tham gia chăm sóc trẻ như ông bà hoặc người giữ trẻ.
Chánh niệm có thể được sử dụng xuyên suốt trong cuộc sống gia đình như một nguyên tắc hướng dẫn nuôi dạy trẻ tại bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, cuốn sách này chủ yếu đưa ra ví dụ trong những năm đầu làm cha mẹ, bởi trong thời kỳ căng thẳng này, các bậc cha mẹ thường phải tìm ra những cách thức mới để đối mặt với các thử thách mà họ gặp phải.
Cuốn sách này phù hợp với mọi bậc cha mẹ, dù bậc cha mẹ đó:
- Chưa biết gì về việc làm cha mẹ và chánh niệm.
- Đã biết về việc làm cha mẹ, nhưng chưa biết gì về chánh niệm.
- Đang thực hành chánh niệm nhưng cần sự giúp đỡ để kết hợp chánh niệm vào cuộc sống gia đình mới.
Chánh Niệm Ứng Dụng – Mỗi Bữa Ăn Là Một Phước Lành
Thật khó mà nghĩ ra được một chức năng sinh học nào cần thiết để duy trì sự sống hơn là ăn uống, bởi vì, không giống như cây cối, con người chúng ta không quang hợp dưỡng chất từ ánh sáng và không khí. Việc hít thở diễn ra một cách tự nhiên, tạ ơn trời đất. Chuyện ngủ nghỉ cũng vậy. Nhưng ăn uống thì đòi hỏi một sự tham gia có chủ đích từ phía chúng ta. Hoặc là chúng ta phải nuôi trồng, hái lượm, săn bắn, mua sắm, đi tới nhà hàng, hoặc là phải tìm kiếm một loạt những thực phẩm giúp duy trì sự sống để rồi sau đó, chính chúng ta hoặc ai đó khác sẽ sơ chế và kết hợp chúng để mang lại lợi ích cao nhất. Là động vật có vú, chúng ta có một hệ thống dây dẫn phức tạp trong hệ thần kinh để bảo đảm rằng ta được thúc đẩy tìm kiếm và tiêu thụ thức ăn (phản ứng đói và khát) cũng như để biết khi nào những nhu cầu này được thỏa mãn và cơ thể đã có những gì nó cần nhằm duy trì sự tồn tại trong một khoảng thời gian (phản ứng no).
Tuy vậy, trong kỷ nguyên hậu công nghiệp này, thật quá dễ dàng để chúng ta xem việc ăn uống như một chuyện đương nhiên và chúng ta thường ăn uống một cách vô ý thức, hơn nữa lại truyền vào nó (cả nghĩa đen và nghĩa bóng) những vấn đề cảm xúc và tâm lý phức tạp, làm giảm ý nghĩa và thỉnh thoảng bóp méo nghiêm trọng cái khía cạnh đơn giản, cơ bản và diệu kì này của cuộc sống. Ngay cả câu hỏi thức ăn thực sự là gì cũng mang một ý nghĩa hoàn toàn mới trong thời đại nền nông nghiệp được công nghiệp hóa, thức ăn được chế biến trong nhà máy, cũng như sự ra đời liên tiếp các loại “thức ăn nhanh” và “thực phẩm” mà ông bà chúng ta sẽ không thể nhận ra..
Ăn Uống Chánh Niệm
Cùng với sự xuất hiện ồ ạt của hàng loạt những cuốn sách về “ăn kiêng” trên thị trường, chẳng có gì là khó hiểu nếu bạn cảm thấy mình như đang mắc kẹt trong những băn khoăn về việc liệu có thể tìm ra được một con đường đúng đắn để hiểu rõ về mối liên hệ giữa các loại thực phẩm và cuộc sống của chính mình hay không.
Chúng ta hiện giờ chẳng khác nào những “người lính” đang đương đầu với một đợt tấn công dồn dập hơn bao giờ hết của các tựa sách và vô vàn những lời khuyên về thực phẩm cùng chế độ ăn uống lành mạnh. Thay vì khiến tình hình trở nên tươi sáng hơn thì chúng lại chỉ làm người đọc đã mù mờ nay lại càng thêm bối rối và cuối cùng là vẫn chẳng biết mình nên làm gì hay nên thay đổi điều gì trong chế độ ăn của bản thân. Với một số khác, sự “thừa mứa” thông tin này thậm chí có thể dẫn đến một nỗi ám ảnh độc hại đối với việc “ăn uống lành mạnh” (căn bệnh hiện đã có tên khoa học là “orthorexia ”), chỉ biết mù quáng chạy theo những trào lưu ăn kiêng gây sốt.
Vậy nên, hẳn bạn sẽ cảm thấy nhẹ nhõm hơn khi biết rằng cuốn sách này hoàn toàn không nói về “một phương pháp mới” nào đó mà thay vào đấy nó sẽ giúp bạn tìm một con đường để trở về với những gì mà bản năng của bạn thực sự tin tưởng. Đây lại càng không phải một cuốn sách về việc ăn kiêng. Điều chúng tôi hướng tới chính là chỉ cho người đọc cách lắng nghe và đáp ứng lại đúng những nhu cầu riêng biệt của mỗi cơ thể, để từ đó hiểu thêm về giá trị to lớn của các loại thực phẩm chưa qua chế biến, thứ đã đang và sẽ nuôi dưỡng cơ thể, sức khỏe và tiếp thêm năng lượng sống cho bạn.
Lãnh Đạo Chánh Niệm – Quản Trị Doanh Nghiệp Trong Thời Đại Mới
Làm thế nào bạn có thể thực hành chánh niệm ở nơi làm việc? Các nhà lãnh đạo và tổ chức ngày nay cần phát triển một tư duy nhạy bén và dám mạo hiểm.
Cuốn sách này sẽ chỉ cho bạn thấy cách liên hệ trực tiếp chánh niệm với những thách thức trong kinh doanh và giới thiệu được cho bạn những công cụ thiết thực, dễ tiếp cận để thay đổi.
Được chắp bút bởi một chuyên gia về lãnh đạo, thiền và chánh niệm, cuốn sách sẽ dạy bạn cách quản lý những suy nghĩ, cảm xúc và vướng mắc nội tại của bạn, từ đó bạn có thể tạo ra một văn hóa doanh nghiệp biết cảm thông, sáng tạo và bền vững.
Thực Hành Chánh Niệm – Quản Trị Doanh Nghiệp Trong Thời Đại Mới
Nâng cao tinh thần, sức sáng tạo và sức sống bằng thực hành chánh niệm. Càng ngày chúng ta càng nhận thấy và chấp nhận những lợi ích cho cơ thể và tâm trí có được từ những thói quen thiền chánh niệm.
Trong cuốn cẩm nang này, Tom Evans còn chỉ cho bạn đọc thấy được nhiều lợi ích to lớn và dễ dàng nhận thấy của thói quen thực hành thiền trong cả cuộc sống lẫn công việc.
Bằng những kỹ thuật thực hành chánh niệm được giới thiệu trong cuốn sách, đọc giả sẽ được học cách đưa ra các ý tưởng sáng tạo nhanh chóng và cho phép may mắn tìm đến với bạn. Cuốn sách mở ra cánh cửa tới một cuộc sống mới và cách làm việc mới chỉ với 10 phút dành cho bản thân mỗi ngày.
Cùng danh mục: